Áp lực thi vào lớp 10 trường chuyên và cách giải toả

Thi tuyển vào lớp 10 là một trong các kỳ thi quan trọng và gây nên nhiều sự căng thẳng đối với hầu hết các em học sinh phổ thông. Đặc biệt là những học sinh khá giỏi còn phải liên tục đối diện với những sự kỳ vọng quá lớn từ cha mẹ khiến các em phải chịu nhiều sự áp lực khi phải thi vào trường lớp 10 chuyên, trường trọng điểm. 

Thực trạng áp lực thi vào lớp 10 chuyên của học sinh phổ thông

Áp lực thi cử là một trong các vấn đề mà bất kỳ học sinh nào cũng phải trải qua bởi trong suốt quá trình học tập các em sẽ phải đối diện với rất nhiều kỳ thi quan trọng. Trong những năm trở lại đây, phần lớn các bậc phụ huynh đều dành sự quan tâm và lo lắng về kỳ thi tuyển sinh lớp 10 bởi họ cho rằng đây chính là cột mốc quan trọng để đánh dấu kết quả học tập và tương lai của mỗi trẻ nhỏ.

Mặc dù kỳ thi tuyển sinh đại học cũng là một trong các bước ngoặt quan trọng nhưng hiện nay, khi đã học xong chương trình lớp 12 thì phần lớn các em đều sẽ có những cơ hội khác nhau để tiếp tục học tập hoặc phát triển bản thân theo lĩnh vực mà mình yêu thích. Nếu không thể đậu vào những ngôi trường đại học danh tiếng thì vẫn có thể sử dụng điểm tốt nghiệp, xét tuyển học bạ trung học phổ thông để vào những trường đại học khác hoặc thậm chí là trường nghề.

Tuy nhiên, đối với kỳ tuyển sinh lớp 10 thì hoàn toàn khác, mặc dù hệ thống giáo dục trung học luôn cam kết đảm bảo nhu cầu học tập của các em học sinh nhưng xu hướng muốn đậu vào những trường trọng điểm, trường chuyên chính là áp lực to lớn mà nhiều học sinh phổ thông phải đối mặt. Để có thể thi tuyển đúng theo nguyện vọng, nhiều em học sinh đã phải dành hầu hết thời gian trong ngày để ôn luyện bài vở tại trường học và cả những lớp hỗ trợ bên ngoài.

Dựa vào số liệu thống kê của những năm gần đây cho thấy rằng, cơ hội để các em học sinh thi đỗ vào những trường lớp 10 công lập hiện đang chiếm tỷ lệ thấp. Đây thực sự là một cuộc chạy đua khốc liệt khiến nhiều học sinh cảm thấy vô cùng mệt mỏi và áp lực.

Đặc biệt là những em học sinh có thành tích tốt trong 9 năm học luôn nhận được sự kỳ vọng cao từ gia đình, thầy cô và bạn bè. Trở thành thành viên của trường THPT chuyên luôn là niềm tự hào của các bậc phụ huynh và đó cũng chính là sự mong đợi của họ dành cho con cái.

Các bậc phụ huynh thường cho rằng, ngôi trường cấp 3 chính là môi trường quan trọng nhất có thể quyết định được phần lớn tương lai của trẻ. Đậu vào ngôi trường trọng điểm sẽ giúp cho các em chứng tỏ được năng lực của bản thân và tạo điều kiện thuận lợi để các em học tập, trau dồi thêm nhiều kiến thức bổ ích, mở ra hành trình tươi sáng cho những ngôi trường đại học danh giá.

Thậm chí những em học sinh có thành tích xuất sắc tại các trường chuyên còn gia tăng cơ hội nhận được học bổng du học cao hơn so với những ngôi trường khác. Tuy nhiên, để có thể đặt chân vào lớp 10 chuyên không phải là đều mà ai cũng có thể thực hiện được và đây chính là áp lực to lớn mà các em học sinh lớp 9 phải trải qua.

Lấy ví dụ cụ thể tại trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong TPHCM cho thấy tỷ lệ chọi có thể lên đến 1 chọi 6 và đây thực sự là một thử thách rất lớn đối với những em học sinh giỏi, thậm chí là những học sinh đã đạt được nhiều thành tích, giải thưởng cao tại các kỳ thi tỉnh, huyện. Không chỉ riêng các học sinh tại TPHCM mà trường còn mở rộng khu vực tuyển sinh tại các trường THCS ở những tỉnh khác nếu học sinh đạt đủ điều kiện quy định, tuy nhiên quy chế để đăng ký thi tuyển vô cùng khốc liệt và gay gắt nên đây thực chất là một cuộc chiến khốc liệt.

Áp lực thi tuyển vào lớp 10 chuyên chưa bao giờ là đề tài hết hot. Tuy nhiên, điều này gây nên những ảnh hưởng vô cùng to lớn đối với sức khỏe tinh thần và thể chất của các em học sinh, thậm chí có thể gây làm cản trở đến quá trình học tập và thi cử của các em.

Theo kết quả của một số cuộc khảo sát thực tế nhận thấy rằng, hơn 50% các em học sinh lớp 9 chia sẻ về những áp lực thi cử của bản thân, nhất là những em lựa chọn nguyện vọng 1 vào các trường chuyên. Sự áp lực này có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng chủ yếu vẫn là sự kỳ vọng quá lớn từ cha mẹ, thầy cô và những người thân bên cạnh khiến các em phải càng nỗ lực, phấn đấu để chạy đua với việc ôn luyện bài vở chuẩn bị cho kỳ thi quan trọng sắp đến.

Vì sao nhiều bậc phụ huynh thường đặt kỳ vọng quá lớn ở con?

Trong thực tế, bất kỳ bậc phụ huynh nào cũng mong muốn con cái có được thành tích học tập tốt và đạt được nhiều sự thành công trong cuộc sống. Các bậc phụ huynh luôn cố gắng để lựa chọn những môi trường học tập tích cực, lành mạnh nhất để con cái có thể phát huy và trau dồi tốt những kiến thức bổ ích, từ đó vận dụng vào đời sống thực tế, công việc để có được đời sống ấm no, hạnh phúc.

Vì thế, việc cha mẹ đặt kỳ vọng vào con cái là điều khó có thể tránh khỏi và đặt biệt ở Việt Nam ta, sự kỳ vọng của các bậc phụ huynh đối với kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 chuyên lại chiếm tỷ lệ vô cùng lớn. Tuy nhiên, sự kỳ vọng quá mức này lại chính là yếu tố gây áp lực đối với con cái, khiến cho nhiều em học sinh cảm thấy căng thẳng, mệt mỏi và trầm cảm.

Dựa vào đánh giá tâm lý của các chuyên gia thì sự kỳ vọng của cha mẹ đối với kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 chuyên có thể xuất phát từ các nguyên do như:

• Do tình yêu thương quá mức của cha mẹ dành cho con, họ luôn mong muốn con cái đạt được những điều tốt đẹp và được học tập trong môi trường tốt nhất.
• Sự kỳ vọng quá lớn vào con cái đôi khi cũng xuất phát từ những tiếc nuối trong quá khứ của bản thân. Do những nguyện vọng chưa thể thực hiện được khi còn ngồi trên ghế nhà trường nên có nhiều bậc cha mẹ thường xuyên thúc ép và gây áp lực để con cái “thay” mình hoàn thành các mơ ước đó.
• Những bậc phụ huynh có địa vị, học thức cao trong xã hội cũng sẽ có nhiều xu hướng đặt kỳ vọng quá mức vào thành tích học tập của con cái, họ muốn con thi đỗ vào trường chuyên để bản thân có thể “nở mặt nở mày” với những người xung quanh.
• Tâm lý luôn xem con mình là “nhất” cũng có thể khiến cho nhiều bậc phụ huynh đặt ra những kỳ vọng quá lớn đối với con. Họ luôn nghĩ rằng con mình là những “thiên tài” và luôn dành cho con những niềm tin lớn lao về việc con có thể đạt được những điểm số đáng mong đợi, thậm chí là trở thành thủ khoa của những ngôi trường chuyên trọng điểm.
• Sự kỳ vọng của cha mẹ đôi khi cũng bị ảnh hưởng bởi những quan niệm chung của xã hội. Cụ thể tại nước ta, điểm số, thành tích chính là yếu tố để thể hiện bản chất, năng lực của mỗi con người. Vì thế, phần lớn các bậc phụ huynh đều có xu hướng thúc giục con học tập, đưa ra những mục tiêu, kỳ vọng cao để mong con có thể cố gắng, phấn đấu và đạt được những thành tựu vượt trội.
• Với mong muốn con cái thoát khỏi cảnh nghèo khó, lam lũ nên nhiều bậc phụ huynh cũng luôn đặt kỳ vọng con có thể học tập tốt, đậu vào trường chuyên để có được một tương lai tươi sáng, đỡ vất vả hơn so với hiện tại.
• Một số bậc phụ huynh khi đặt kỳ vọng cho con thường có suy nghĩ rằng đây chính là động lực để con có thể cố gắng học tập tốt hơn. Họ đơn thuần chỉ muốn con tập trung vào việc học, phấn đấu để đạt được những thành tích tốt, vượt qua các rào cản, giới hạn của bản thân.

Sự kỳ vọng của các bậc phụ huynh vào kết quả thi tuyển lớp 10 của con cái thực chất không hoàn toàn mang tính chất tiêu cực. Tuy nhiên, năng lực học tập của mỗi trẻ nhỏ là khác nhau và trẻ cũng sẽ có những nguyện vọng, mục tiêu riêng của bản thân. Chính vì thế, thay vì cứ mãi tạo áp lực cho trẻ thì các bậc phụ huynh hãy dành cho con nhiều sự quan tâm, hỗ trợ và động viên con để con có thêm nhiều nghị lực để cố gắng phấn đấu.

Sự kỳ vọng của cha mẹ và những áp lực mà con cái phải đối diện

Như đã chia sẻ, kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 hiện nay được xem là cột mốc vô cùng quan trọng đối với quá trình học tập của mỗi đứa trẻ. Dưới những áp lực to lớn này khiến cho các em học sinh phải học tập, ôn luyện bất kể ngày đêm và nếu không có phương pháp học phù hợp sẽ khiến cho các em dễ rơi vào trạng thái suy kiệt sức lực, mất ngủ, rối loạn ăn uống hoặc thậm chí gia tăng nguy cơ mắc phải các vấn đề sức khỏe tâm lý nguy hiểm.

Đặc biệt là những trường hợp học sinh khá giỏi phải đứng trước mục tiêu đậu tuyển vào trường chuyên lớp 10 sẽ càng khiến các em phải đối diện với các áp lực to lớn hơn cùng với khối lượng bài vở quá tải. Khi bị áp lực do những kỳ vọng quá lớn từ cha mẹ, nhiều em học sinh phải cố gắng để học tập bất kể ngày đêm, lịch trình ôn thi dày đặc khiến cho các em không có thời gian để nghỉ ngơi, thư giãn lành mạnh.

Trong thực tế, có rất nhiều các trường hợp học sinh lớp 9 khi đứng trước kỳ thi tuyển sinh lớp 10 đã phải trải qua tình trạng mất ngủ kéo dài, không đảm bảo được chế độ ăn uống dẫn đến rất nhiều hệ lụy đối với sức khỏe và đời sống. Việc học tập bao phủ lên toàn bộ thời gian trong ngày khiến các em dần bị kiệt sức, mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, thậm chí là ngất xỉu.

Đã có không ít các trường hợp do học tập quá sức khiến cho các em không thể đảm bảo tốt sức khỏe để tham gia kỳ thi tuyển sinh hoặc cũng có nhiều em học sinh ngất xỉu ngay tại phòng thì vì các áp lực quá lớn. Điều này gây nên ảnh hưởng rất lớn đối với kết quả thi cử của các em, thậm chí có nhiều em do không đảm bảo được tình trạng sức khỏe nên đành phải để lỡ mất cơ hội tham gia thi tuyển.

Những cảm xúc tiêu cực, mệt mỏi, bế tắc cứ mãi đeo bám và trẻ không thể chia sẻ, bày tỏ với những người xung quanh cũng khiến cho bản thân dần rơi vào trạng thái chán nản, tuyệt vọng. Một số tình trạng áp lực thi vào lớp 10 chuyên do kỳ vọng quá lớn từ cha mẹ có thể dẫn đến nguy cơ hình thành các rối loạn tâm lý, điển hình như rối loạn trầm cảm, rối loạn lo âu, stress nặng,…

Nếu tình trạng rối loạn tâm lý không sớm được phát hiện và có biện pháp khắc phục hiệu quả sẽ khiến cho các em học sinh có nguy cơ hình thành những suy nghĩ tiêu cực, tự tách biệt bản thân khỏi xã hội và có thể thực hiện các hành vi tồi tệ như tự sát. Đã có không ít các trường hợp thương tâm đến từ áp lực thi cử, kỳ vọng quá lớn từ gia đình khiến các em cảm thấy ngột ngạt, bế tắc và muốn tự giải thoát cho chính mình.

Cha mẹ nên làm gì để giải tỏa áp lực thi cử cho con?

Như vậy có thấy được rằng, sự kỳ vọng quá lớn của các bậc phụ huynh chính là yếu tố gây nên nhiều áp lực đối với các em học sinh phổ thông đang chuẩn bị thi tuyển vào lớp 10, đặc biệt là các trường chuyên trọng điểm. Chính vì thế, để giải tỏa trạng thái tâm lý tiêu cực này, đầu tiên các bậc phụ huynh hãy giảm bớt những kỳ vọng mà bản thân dành cho con.

Bạn nên hiểu rằng, mỗi đứa trẻ sẽ có năng lực khác nhau và kết quả thi cử đôi khi không thể phản ánh được tất cả những nỗ lực, phấn đấu trong hành trình học tập của con. “Học tài thi phận” nên khi con đã thực sự cố gắng và nỗ lực hết mình thì dù kết quả có như thế nào thì cha mẹ cũng nên đồng hành, chia sẻ và động viên con nhiều hơn.

Vì thế, đứng trước kỳ thi tuyển sinh quan trọng này, các bậc phụ huynh hãy đóng vai trò là chỗ dựa vững chắc của con cái để mang đến một sức khỏe tinh thần, thể chất khỏe mạnh, từ đó tạo điều kiện thuận lợi để con học tập, thi cử hiệu quả, năng suất hơn. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích dành cho các bậc phụ huynh đang có con chuẩn bị bước vào kỳ thi tuyển sinh lớp 10.

1. Tránh gây áp lực, đặt kỳ vọng quá lớn cho con

Mặc dù bất kỳ bậc phụ huynh nào cũng mong muốn con có thể đạt được những thành tích tốt, đậu vào những trường cấp 3 trọng điểm, đặc biệt là các trường chuyên đúng theo nguyện vọng ban đầu. Tuy nhiên, cha mẹ cần phân biệt rõ ràng giữa việc động viên, khuyến khích với sự kỳ vọng tạo ra áp lực cho các em.

Việc cha mẹ đặt kỳ vọng vào con cái hoàn toàn không sai nhưng thay vì cứ mãi bắt ép, thúc giục con học tập liên tục thì bạn hãy dành cho con những lời lời động viên, cùng con chia sẻ các khó khăn trong quá trình ôn luyện vất vả. Bạn có thể nhắc nhở con về việc tập trung học tập, ôn thi thật tốt nhưng đừng quá đặt nặng vấn đề điểm số hay liên tục đưa ra những mục tiêu quá cao đối với năng lực của con.

Đồng thời, cha mẹ tuyệt đối không nên so sánh con với những bạn bè cùng trang lứa hoặc những thành tích mà anh chị đã từng đạt được vì điều này sẽ khiến cho các con càng thêm áp lực và mệt mỏi. Bạn cần dành thời gian để chia sẻ, trò chuyện với con, từ đó có thể hiểu rõ những tâm tư, nguyện vọng mà con đang hướng đến để giúp con phát huy tốt các tiềm năng của bản thân, học tập hiệu quả và giành được những thành tích tốt nhất.

2. Hỗ trợ xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh

Quá trình học tập và ôn luyện để chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh lớp 10 sẽ vô cùng áp lực. Các em học sinh phải dành rất nhiều thời gian để ôn tập lại những kiến thức đã học và trau dồi thêm nhiều bài vở nâng cao để có thể đậu tuyển vào những trường cấp 3 mơ ước.

Chính vì thế, mà sức khỏe của các em trong giai đoạn này có thể bị suy kiệt một cách nhanh chóng. Do đó, các bậc phụ huynh hãy chú ý quan tâm và xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, đảm bảo đầy đủ chất để các em có được một sức khỏe tốt và học tập hiệu quả hơn.

Theo như lời khuyên của các chuyên gia dinh dưỡng, để giúp các em học sinh lớp 9 giải tỏa các áp lực khi thi vào lớp 10 chuyên thì phụ huynh cần chú ý bổ sung các loại thực phẩm giàu omega-3, omega -4, đạm, các loại vitamin, chất xơ,….Trong thực đơn ăn uống hàng ngày cũng cần đảm bảo đầy đủ rau xanh, các loại thịt cá, trái cây, sữa, các loại hạt để cân bằng dưỡng chất.

3. Trao đổi với giáo viên và nhà trường

Việc gặp gỡ và trao đổi cùng với giáo viên, nhà trường của trẻ là một trong những cách hữu hiệu có thể giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn về năng lực của con, từ đó giảm bớt những kỳ vọng, áp lực thi cử cho con. Giáo viên trực tiếp giảng dạy chính là người hiểu rõ nhất về khả năng và những thế mạnh của học sinh nên các bậc phụ huynh cũng nên có những buổi trao đổi để dễ dàng nắm rõ được tình hình học tập của con.

Ngoài ra, đối với những em học sinh có nguyện vọng thi tuyển vào những trường THPT chuyên thì càng phải được chú ý nhiều hơn. Nhà trường cần phải có kế hoạch để giúp các em học tập phù hợp, tránh tình trạng bắt ép học sinh phải học liên tục, dung nạp khối lượng kiến thức lớn nhưng không đảm bảo được trọng tâm.

Áp lực khi thi vào lớp 10 chuyên là điều khó có thể tránh khỏi của những em học sinh khá giỏi ở cuối cấp phổ thông. Sự kỳ vọng của cha mẹ dành cho con cái thường xuất phát từ sự yêu thương, mong muốn những điều tốt đẹp dành cho con. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh hãy hiểu rõ năng lực của con và đừng quá tạo áp lực, sức ép để tránh khiến con phải đối diện với những sự căng thẳng, lo lắng quá mức và làm ảnh hưởng đến quá trình học tập, thi cử quan trọng.

Có thể bạn quan tâm:

• Khủng hoảng tâm lý ở học sinh lớp 9: Nguyên nhân và giải pháp
• Áp lực thi cử ở học sinh lớp 9: Phụ huynh cần thấu hiểu con
• 10 Cách Giúp Giảm Stress Trong Học Tập, Thi Cử
• Trầm Cảm Sau Mùa Thi Cử: Thực Trạng Và Cách Phòng Ngừa