Bạo hành tâm lý trong tình yêu là gì? Làm sao để ứng phó?
Bạo hành tâm lý trong tình yêu là một điều không hiếm gặp. Đây là tình trạng một hay cả hai phía trong một mối quan hệ cố gắng kiểm soát tâm lý, hoặc có những hành vi làm tổn thương đối phương. Bạo hành tâm lý có thể bằng lời nói hay hành động, và gây đau đớn cùng cực về tâm lý. Tuy nhiên, vì “yêu” hoặc sợ hãi mà nhiều người đã nhắm mắt cho qua, khiến tình trạng bạo hành tâm lý càng tồi tệ hơn.
Bạo hành tâm lý trong tình yêu là gì?
Bạo hành tâm lý trong tình yêu xảy ra cả trong mối quan hệ yêu đương hay đã kết hôn, xảy ra trong mọi lứa tuổi, tầng lớp từ trí thức đến người lao động bình thường. Người bạo hành tâm lý người khác có thể đàn ông hoặc phụ nữ. Không có sự phân chia giai cấp hay giới tính nào trong trường hợp này. Ai cũng thể là kẻ bạo hành hoặc người bị bạo hành tâm lý, chỉ khác nhau về mức độ và hình thức thực hiện.
Trong một mối quan hệ, chúng ta không thể tránh khỏi những lúc bất đồng ý kiến, giận dỗi, cãi nhau, thậm chí có những câu nói quá khích làm tổn thương người còn lại. Tuy nhiên, những trường hợp này không thường xuyên xảy ra, và thường là do vô tình chứ không phải cố ý. Người vô tình gây tổn thương cũng sẽ có thái độ hối lỗi, sửa sai nếu vô tình làm tổn thương người khác. Tuy nhiên, bạo hành tâm lý lại là một mối quan hệ độc hại.
Bạo hành tâm lý có thể rất dữ dội thông qua lời nói và hành vi cụ thể, nhưng có khi lại ẩn mình trong những hành động tưởng như hết sức bình thường. Biểu hiện dễ thấy nhất của bạo hành tâm lý là dùng lời nói hay hành động để hạ thấp nhân cách, khủng bố tinh thần và sỉ nhục đối phương, ép buộc đối phương làm theo ý mình hoặc để trả thù. Bạo hành tâm lý còn thể hiện ở việc kiểm soát quá mức và không cho phép đối phương có cuộc sống riêng tư.
Bạo hành tâm lý trong tình yêu không để lại những vết tích trên thân thể như bạo hành thể xác, nhưng lại gây ra những tổn thương tâm lý khó lành. Những vết thương thể chất có thể lành theo thời gian, và không để lại dấu tích trên cơ thể, nhưng vết thương tinh thần có thể theo một người đến suốt đời. Đó là lý do bạo hành bằng lời nói nguy hiểm, ám ảnh, và có thể gây nên những cơn bùng nổ cảm xúc dữ dội với hậu quả nghiêm trọng.
Bạo hành tâm lý trong thời gian dài có thể làm ảnh hưởng đến tâm lý người bị bạo hành, khiến họ hoảng sợ, tự ti, tuyệt vọng, mất động lực sống, cảm thấy bị xa lánh, làm tăng tỷ lệ mắc các chứng rối loạn lo âu hay trầm cảm, thậm chí có suy nghĩ tự tử để kết thúc đau khổ. Trong mọi mối quan hệ, đôi bên đều có quyền được tự do, được yêu thương và tôn trọng, chứ không phải bị kiểm soát và trở nên phụ thuộc vào ai đó.
Tuy bạo hành tâm lý có thể xảy ra ở mọi đối tượng và tầng lớp, nhưng theo nhiều cuộc khảo sát cho thấy, bạo hành tinh thần thường xảy ra ở tầng lớp tri thức, và phần lớn đối tượng bạo hành là nam giới. Ngược lại, bạo hành thể xác và bạo hành tình dục có tỷ lệ cao ở những tầng lớp công nhân, nông dân và người lao động bình thường. Những số liệu và báo cáo về tình trạng tổn thương thể xác dễ thống kê, và nhận được nhều sự quan tâm hơn những tình trạng bạo hành tinh thần.
Theo một cuộc khảo sát được thực hiện vào năm 2014-2015 tại Việt Nam, có sự giam gia của Cơ quan phụ nữ của Liên Hiệp Quốc cho thấy, 59% trong tổng số 570 bạn nữ được hỏi cho biết họ đã từng 1 lần là nạn nhân của bạo lực tinh thần. Hành động bạo lực này không chỉ diễn ra trong quá trình yêu đương, mà còn tiếp diễn đến sau khi chia tay với nhiều hình thức như gọi điện thoại khủng bố, chửi rủa, hay tung ảnh nhạy cảm của đối phương lên internet.
Những biểu hiện của bạo hành tinh thần trong tình yêu
Bạo hành tâm lý trong tình yêu là một dạng áp đặt quyền lực lên một cá nhân bằng hành động hay lời nói, với mục đích đạt được quyền khống chế nửa kia, buộc họ làm theo ý muốn của bản thân, hoặc xem họ như một món đồ để lợi dụng. Có những ke bạo hành một cách trực tiếp, nhưng lại có những kẻ áp dụng những phương pháp tinh vi đến mức không thể nhận ra. Hãy suy nghĩ thật kỹ xem bạn có đang rơi vào một số tình huống dưới đây:
- Bạn có cảm giác mình yếu thế hơn hẳn người yêu trong mọi trường hợp, có một nỗi sợ hãi vô tình khi đối mặt với họ vì sợ làm họ phật lòng, khiến họ thất vọng.
- Bạn tự cảm thấy bản thân không xứng với người mình yêu, bạn chưa đủ tốt để trở thành người yêu của nửa kia, và cố gắng làm vừa lòng họ bất chấp giá nào. Khi có những suy nghĩ này, bạn đã bắt đầu rơi vào bẫy của những lẻ bạo hành tâm lý trong tình yêu. Bằng cách khiến bạn chuyển mọi tội lỗi lên bản thân, họ có thể mặc sức hành hạ bạn mà không cảm thấy tội lỗi, và khiến bạn luôn trong trạng thái nhượng bộ.
- Bạn luôn là người sai trong mối quan hệ. Khi nói chuyện với nửa kia, họ khiến bạn cảm thấy rằng họ thật bất đắc dĩ, họ là người bị tổn thương, còn bạn luôn là người gây sự, người khơi dậy chiến tranh. Họ tỏ thái độ giận dữ, chỉ trích bạn, nhưng rồi lại nhanh chóng nhận sai để bạn cảm thấy bản thân thật tội lỗi vì đã làm tổn thương họ.
- Ý kiến và cảm xúc của bạn không hề có giá trị trong mắt nửa kia. Họ luôn mồm nói muốn tốt cho bạn, quan tâm bạn, mọi hành động của họ đều xuất phát từ tình yêu. Tuy nhiên, họ hoàn toàn phớt lờ suy nghĩ thật sự của bạn, tỏ thái độ trịch thượng, chỉ trích bạn phụ lòng họ, trách bạn càn quấy, không hiểu chuyện nếu không tuân lệnh họ.
- Ngoài ra, họ còn dùng danh nghĩa “tình yêu” hay “bất ngờ” để thay đổi kế hoạch bạn định sẵn, khiến bạn cảm thấy khó chịu và tổn thương. Chủ đích của họ chỉ là khiến mọi việc diễn ra theo ý muốn, chứ chẳng hề quan tâm đến suy nghĩ và cảm xúc của bạn. Nhu cầu và quan điểm của bạn trong mọi vấn đề dần bị thao túng, và chúng chẳng còn quan trọng nữa.
- Ban đầu, người kia luôn tỏ ra tốt bụng, chu đáo, thấu hiểu và quan tâm đến suy nghĩ của bạn, nhưng đó chỉ là biểu hiện giả dối để lấy lòng tin và dễ bạo hành tinh thần hơn. Với vẻ ngoài vô hại, ấn tượng đầu tiên tốt, không ai tin rằng những đối tượng này có thể bạo hành tâm lý người yêu. Chỉ khi chính thức bước vào mối quan hệ, bạn mới nhận ra bản chất của họ.
- Họ có những hành vi như lăng mạ, sỉ nhục, chửi mắng, hạ thấp nhân cách, lừa dối, kiểm soát cuộc sống của bạn bằng cách kiểm tra điện thoại, đưa đón mọi lúc mọi nơi, ngăn cản bạn giao du với bạn bè, hoặc có những hành vi mang tính gaslighting (thao túng tinh thần).
- Họ giám sát hành động của bạn 24/7. Kẻ bạo hành tâm lý trong tình yêu sẽ dùng mọi cách từ khuyên nhủ, ép buộc, đe dọa, lén lút hành động, hay cố tình tỏ ra bị tổn thương để buộc bạn cho phép họ nắm bắt toàn bộ sự riêng tư mà bạn có.
- Mọi hành động của bạn từ việc sáng ra đường lúc mấy giờ, gặp những ai, nói những gì với bạn bè và người quen, hoạt động hàng ngày ra sao,… đều nằm trong sự kiếm soát của đối phương. Bạn không còn không gian riêng tư nữa, và cảm thấy ngột ngạt cùng cực.
- Họ cô lập bạn với những người xung quanh bằng cách xen vào những mối quan hệ bạn đang có, và thể hiện quyền làm chủ khi có thể ngang nhiên thay bạn quyết định. Họ cũng lén lút khiến những người xung quanh hiểu sai về bạn, xây dựng hình tượng xấu xa để nâng tầm bản thân, khiến bạn giống như vật thể ký sinh phải sống dựa vào họ.
- Họ ngang nhiên đùa cợt trên nỗi đau của bạn, tìm cách hạ thấp lòng tự trọng của bạn, khiến bạn luôn cảm thấy tự ti, thất vọng về bản thân để dần dần trở nên phụ thuộc vao người khác.
- Những kẻ bạo hành tâm lý còn xoáy sâu vào những tổn thương của bạn bằng những cách hết sức tinh vi, và có thái độ phủ định năng lực và thành tựu của bạn. Bạn không bao giờ nhận được những lời động viên, thay vào đó là những lời chỉ trích bạn làm chưa đủ tốt.
- Nửa kia có thái độ lúc nóng lúc lạnh, lúc thì ân cần thăm hỏi, lúc thì lạnh lùng không để tâm đến bạn. Thái độ của họ khiến bạn liên tục đặt ra câu hỏi, phải chăng bản thân đã làm gì sai khiến họ phật lòng, thế là bạn tìm mọi cách khiến họ chú ý và nguôi giận. Đây cũng làm một dạng bạo hành tâm lý, mục đích là khiến bạn lo âu, thâp thỏm, lo trước lo sau, quen đứng ở vị trí là kẻ yếu thế, quen việc chiều lòng người kia.
- Họ liên tục đeo bám, gọi điện thoại chất vấn, lăng mạ, quậy phá tại nơi làm việc của bạn sau khi cả hai đã chia tay. Họ tìm mọi cách để đổ lỗi cho bạn là nguyên nhân khiến mối quan hệ tan vỡ nhằm phủi sạch trách nhiệm. Họ cũng đe dọa khủng bố bạn, tung những hình ảnh riêng tư của cả hai lên mạng nhằm hạ nhực bạn.
Nếu bạn nhận ra mình đang rơi vào những tình huống kể trên, và nó diễn ra hàng ngày, mọi lúc mọi nơi, thì chắc chắn bạn đang rơi vào một mới quan hệ độc hại và bị bạo hành tâm lý trong tình yêu. Để không làm tổn thương bản thân, hãy nhanh chóng thoát ra càng nhanh càng tốt bằng mọi cách. Hãy học cách yêu và tôn trọng bản thân trước, chỉ có như vậy thì mới không có ai làm tổn thương bạn được.
Tác hại của bạo hành tâm lý trong tình yêu
Bạo hành tâm lý trong tình yêu có thể gây ra những tác hại khôn lường đến sức khỏe thể chất và tinh thần, thậm chí là danh dự và hình ảnh tốt đẹp của bạn trong mắt mọi người. Những tổn thương mà bạo hành tâm lý gây ra rất khó chữa lành, có thể ảnh hưởng đến suy nghĩ và cảm xúc của bạn, khiến bạn mất niềm tin vào tình yêu và con người. Những tác hại của bạo hành tâm lý trong tình yêu có thể kể đến như:
- Bạo hành tinh thần khiến bạn cảm thấy mất niềm tin vào tình yêu. Những tổn thương từ một mối quan hệ độc hại có thể ảnh hưởng đến những mối quan hệ về sau, khiến bạn khó mở lòng để chấp nhận một tình yêu mới, cũng như không còn tự tin cùng một người tốt bên nhau cả đời. Bạn sẽ luôn thấp thỏm, bất an vì lo sợ bị tổn thương lần nữa.
- Bạn cảm thấy tự ti, mất niềm tin vào chính bản thân mình. Trong khi những kẻ bạo hành có cuộc sống bình thường, không bị ảnh hưởng, và hoàn toàn có thể bắt đầu những mối quan hệ mới, bạn luôn lo trước lo sau. Bạn cảm thấy bản thân vô dụng, xấu xí, không xứng đáng được yêu thương, là người có lỗi trong mối tình này.
- Bạn luôn có những suy nghĩ tiêu cực. Mối quan hệ độc hại với kẻ bạo hành tinh thần khiến bạn dễ tổn thương và không thể thoát ra được những ám ảnh từng có. Những tổn thương tâm lý khiến bạn rất khó thoát ra, và luôn cảm thấy mệt mỏi, chán nản với mối tình cũ. Những hành động quấy rối của người kia cũng gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến trạng thái tinh thần.
- Bạn dễ mắc các bệnh như trầm cảm hay rối loạn lo âu. Sau quá trình bị thao túng lâu ngày, bạn dần có những dấu hiệu bất ổn về tinh thần, thường xuyên rơi vào trạng thái thấp thỏm lo sợ. Đặc biệt, nếu đối phương đe dọa sẽ tung những hình ảnh riêng tư, nhạy cảm, hay bịa đặt bôi nhọ bạn trên mạng xã hội, bạn sẽ cảm thấy khủng hoảng trầm trọng hơn. Một số người vì không chịu nổi áp lực đã rơi vào trầm cảm nặng và có hành vi tự tử.
Bạo hành tâm lý trong tình yêu mang đến những ảnh hưởng nghiêm trọng không thể xem thường. Do đó chúng ta cần có cách vượt qua, thoát khỏi những mối quan hệ độc hại để bảo vệ bản thân, không cho những kẻ bạo hành tinh thần có cơ hội làm tổn thương bản thân. Hãy thử một số cách dưới đây để giúp bạn vượt qua những khó khăn, tổn thương, mệt mỏi, và buồn phiền mà những mối quan hệ xấu mang đến.
Làm sao để vượt qua bạo hành tinh thần trong tình yêu?
Nếu rơi vào tình trạng bạo hành tâm lý trong tình yêu, bạn sẽ có nhiều cách để tự thoát ra, cải thiện tâm trạng và giúp bản thân cảm thấy thoải mái hơn. Nếu không biết làm sao để giảm thiểu những ảnh hưởng của kẻ bạo hành và khống chế, bạn hãy áp dụng những cách dưới đây. Hy vọng những chia sẻ này sẽ giúp bạn cảm thấy tốt hơn:
- Đừng tự trách móc bản thân. Nếu rơi vào mối quan hệ với kẻ bạo hành, bạn không phải là người có lỗi và không cần chịu trách nhiệm cho sự tan vỡ của mối tình này. Đương nhiên trong mối quan hệ, bạn cũng có lúc sai lầm. Nhưng nếu là một mối quan hệ lành mạnh, cả hai sẽ ngồi lại chia sẻ và cùng nhau cải thiện, chứ không phải đơn phương bạo hành tâm lý đối phương. Đây là hành động sai trái.
- Yêu thương bản thân nhiều hơn. Chỉ khi yêu thương bản thân, bạn mới không cảm thấy tự ti, thất vọng, hoang mang, lo lắng, và bị đối phương bắt lấy nhược điểm. Hãy làm mọi cách để bảo vệ bản thân, và không tuân theo những yêu cầu vô lý từ đối phương.
- Chia sẻ với người thân và bạn bè. Những người thân, bạn bè luôn ở bên bạn những lúc khó khăn. Vì thế hãy chia sẻ với họ những điều khó khăn trong cuộc sống, những tổn thương mà bạn phải chịu trong suốt thời gian qua. Điều này có thể giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn và cân bằng cảm xúc. Bên cạnh đó, người ngoài cuộc cũng sẽ có những góc nhìn khác hơn về mối quan hệ. Họ sẽ cho bạn những lời khuyên đúng đắn và hữu ích.
- Chấm dứt mối quan hệ. Chấm dứt mối quan hệ là cách tốt nhất để thoát khỏi những tổn thương mà nó mang đến. Bạn hoàn toàn có quyền nhận được sự tôn trọng, yêu thương, chăm sóc từ người yêu, chứ không phải tổn thương và sự kiểm soát gần như biến thái. Hãy đặt dấu chấm hết và kết thúc mối quan hệ càng nhanh càng tốt để giải thoát bản thân. Tuy nhiên, hãy thận trọng vì những kẻ bạo hành tinh thần có thể quấy rối và ngăn cản bạn.
- Trị liệu tâm lý. Trị liệu tâm lý cũng là một cách giúp bạn lấy lại sự tự tin cần thiết, loại bỏ những suy nghĩ tiêu cực, và cải thiện tâm trạng sau khi trải qua mối tình thất bại. Bạn nên đến các trung tâm tư vấn tâm lý để các chuyên gia lành nghề, có kinh nghiệm nhiều năm và được đào tạo bài bản hỗ trợ tốt hơn. Trong số các trung tâm tư vấn tâm lý, NHC Việt Nam là một địa chỉ đáng tin cậy mà bạn có thể liên hệ. Với nhiều cơ sở tại HN và HCM, Trung tâm Tư vấn tâm lý NHC Việt Nam sẵn sàng phục vụ mọi khách hàng.
Bạo hành tâm lý trong tình yêu là một hành động đáng lên án. Tất cả chúng ta đều bình đẳng trong tình yêu, không nên bị phụ thuộc, hay bị bạo hành bằng ngôn từ hay hành động. Hy vọng những chia sẻ trên đây có thể giúp bạn nhận ra việc bản thân đang rơi vào mối quan hệ độc hại, và đang bị bạo hành tâm lý trong tình yêu. Hãy thoát ra trước khi quá trễ để tránh những tổn thương không đáng.
Có lẽ bạn quan tâm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!