Hội chứng sợ tắm rửa (Ablutophobia): Dấu hiệu và Cách khắc phục

Hội chứng sợ tắm rửa (Ablutophobia) là một vấn đề khá kỳ lạ ở một số người. Nó khiến họ sợ hãi việc tắm rửa, giặt giũ. Biểu hiện hoảng sợ và lo lắng khi nghĩ về việc tắm. Điều này gây ra những tác hại lớn cho chính người bệnh và ảnh hưởng tiêu cực đến cả cuộc sống thường ngày.

Hội chứng sợ tắm rửa (Ablutophobia) là gì?

Hội chứng sợ tắm rửa (tên khoa học: Ablutophobia) là một trong những nỗi sợ được xem là kỳ lạ nhất thế giới. Đây cũng là một dạng của căn bệnh rối loạn lo âu về hành vi tắm hoặc rửa. Hội chứng này khiến bệnh nhân luôn cảm giác lo sợ bất thường và có một nỗi ám ảnh sâu sắc với việc làm sạch cơ thể bằng nước.

Hội chứng sợ tắm cũng có thể được gọi là hội chứng sợ sạch sẽ, khi người mắc không thể chịu đựng được những hoạt động liên quan đến làm sạch hoặc tắm rửa cho thân thể. Nhiều người cho rằng, việc tắm là việc kinh khủng và đáng sợ nhất trong cuộc đời của họ. Việc tắm đối với họ như một sự tra tấn, dày vò khiến họ ám ảnh cực độ.

Bệnh nhân sẽ tránh né mọi hoạt động liên quan đến việc làm sạch sẽ cơ thể, không tắm rửa, gội đầu, rửa tay, lau chùi hay thậm chí là giặt đồ. Vấn đề này thật ra không ảnh hưởng đến tính mạng, nhưng nó vẫn có những tác hại nhất định. Đây là nỗi ám ảnh kéo dài và ngày càng nghiêm trọng.

Tình trạng này được ghi nhận là xảy ra nhiều ở các nước Châu Âu và nó đã xuất hiện từ những thời xa xưa, điều này giúp cho Châu Âu trở thành vùng đất của nước hoa. Họ dùng nước hoa để che lấp đi mùi hôi khó chịu từ cơ thể do không tắm rửa trong một thời gian dài.

Đối tượng thường mắc phải vấn đề này là nữ giới và trẻ em, được ghi nhận là cao hơn nam giới. Có thể xuất hiện từ khoảng 7-11 tuổi và không được can thiệp nên kéo dài đến lớn. Thông thường, vấn đề này không được coi là một nỗi ám ảnh trừ khi nó kéo dài hơn sáu tháng hoặc tiếp tục phát triển đến khi trưởng thành.

Người mắc hội chứng luôn cố gắng hoặc hạn chế hết mức việc phải tiếp xúc với bất kỳ thứ gì liên quan đến việc tắm rửa gội giặt trong cuộc sống như: xà bông, bột giặt, vòi nước, nước, phòng tắm, bông tắm, khăn,…. Có thể sẽ cảm thấy rất sợ hãi và mất bình tĩnh khi đối diện với những thứ này.

Xem thêm: Hội chứng sợ biển (Thalassophobia): Nguyên nhân và cách khắc phục

Nguyên nhân gây ra hội chứng sợ tắm rửa

Hội chứng sợ tắm rửa tuy kỳ lạ nhưng nó vẫn được xuất phát từ một nguyên nhân nào đó trong quá khứ, dẫn đến việc tâm lý bị ảnh hưởng và gây ra ám ảnh. Đây là một nỗi sợ phi lý do một sự kiện mà bệnh nhân đã từng trải qua nhưng lại gây đau buồn hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến thể chất và tinh thần.

Một số nguyên nhân được ghi nhận là có mối quan hệ chặt chẽ với việc tắm hoặc những thứ liên quan đến hoạt động tắm, khiến cho bệnh nhân cảm thấy lo lắng và căng thẳng. Không thể xác định được cụ thể nguyên nhân chính từ đâu, có thể nó được hình thành bởi nhiều yếu tố và kéo dài trong khoảng thời gian dài trong quá khứ.

• Bị tai nạn dưới nước

Có thể nguyên nhân gây ra việc sợ tắm rửa là do bệnh nhân đã từng trải qua một tai nạn gây ám ảnh cực độ về việc tiếp xúc với nước. Tình trạng này khá phổ biến, khi một người từng bị tai nạn liên quan đến vật gì đó, họ sẽ có xu hướng sợ hãi vật đó về sau. Ví dụ tai nạn về hỏa hoạn thì sau này sẽ trở nên nhạy cảm và sợ hãi với lửa.

Một số tai nạn liên quan đến nước có thể dẫn đến ám ảnh như: đuối nước, lật tàu thuyền, bị nhấn nước, bị động vật dưới nước cắn,…Những nỗi sợ hãi này khiến bệnh nhân ám ảnh lâu dài sau khi trải qua. Từ đó họ hạn chế dần và không còn muốn tiếp xúc với các hoạt động về nước.

Mặc dù họ biết rằng chuyện đó không thể xảy ra nữa, nhưng khi tắm rửa hoặc giặt giũ khiến họ lại nhớ đến ký ức kinh khủng đó. Điều này hình thành nên một nỗi sợ tuy kỳ lạ nhưng có thể gây nguy hiểm cho tâm lý con người.

• Từ phim ảnh

Phim ảnh có thể là nguồn gốc của nỗi sợ hãi này và nó có thể xuất phát từ những độ tuổi nhỏ. Ở trẻ em, chúng không thể phân biệt được các tình huống trong phim và ngoài đời là khác nhau, kết hợp thêm với trí tưởng tượng của trẻ, càng khiến nỗi sợ đó lớn dần.

Khi xem một bộ phim có yếu tố kinh dị hoặc bạo lực liên quan đến nước, những đứa trẻ có xu hướng nghĩ rằng chuyện đó sẽ xảy ra khi tắm và dần chúng trở nên sợ hãi với việc tắm rửa. Những cảnh phim ghê rợn, chết chóc, hù dọa trong phòng tắm không chỉ khiến trẻ em mà người lớn cũng có thể bị ám ảnh và sợ hãi.

Nhiều người tinh thần yếu, tâm lý không vững sẽ dễ bị ảnh hưởng nghiêm trọng sau khi xem phim. Mặc dù hiện tượng này có thể chỉ xảy ra trong thời gian ngắn, nhưng vẫn có những người không thể vượt qua và dần trở thành hội chứng sợ tắm rửa.

• Di truyền

Vấn đề này ít xảy ra, nhưng loại gen căng thẳng, dễ lo âu cũng có thể di truyền từ đời bố mẹ sang đời con cái. Người bố hoặc mẹ mắc phải hội chứng này, nếu đã xuất hiện từ rất lâu trước khi sinh con, nó có thể trở thành một phần tính cách của con người. Khi trở thành một đặc điểm trong tính cách rất có thể sẽ được di truyền sang con.

Con cái họ khi còn nhỏ có thể không xuất hiện những biểu hiện của hội chứng này, nhưng khi lớn lên chúng sẽ tồn tại một nỗi sợ phi lý về việc tắm rửa, mà chính chúng cũng không biết nguyên nhân. Điều này, gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình sinh hoạt và phát triển của con trẻ.

• Những tổn thương về thể chất và tinh thần

Có thể trong quá khứ, bệnh nhân đã từng có một kỷ niệm đau buồn về cả thể xác lẫn tinh thần liên quan đến nước. Những sự kiện tác động gây sang chấn tâm lý và ám ảnh cực độ về việc tắm rửa. Đây không chỉ là những tai nạn mà còn là do những tác nhân tạo ra khiến bệnh nhân khó có thể vượt qua nỗi sợ.

Những bệnh nhân mắc phải hội chứng này từng cho biết họ đã từng xảy ra những sự việc đau lòng như: bị hành hạ bạo lực dưới nước, bị lạm dụng trong phòng tắm, bị la mắng, ép buộc đi tắm, chứng kiến cảnh tượng kinh hãi trong nhà tắm,… Những điều này gây ra một nỗi ám ảnh đáng sợ khi họ tắm hoặc tiếp xúc với nước sau này.

• Ảnh hưởng từ môi trường xung quanh

Sự tác động từ ngoại cảnh và môi trường xung quanh có thể làm ảnh hưởng đến hành vi của bệnh nhân. Có thể những đứa trẻ nhiều lần thấy bố hoặc mẹ chúng sợ hãi khi đối diện với việc tắm rửa, điều này vô tình khiến đứa trẻ bị ám ảnh mà không cần lý do cụ thể.

Ngoài ra, hội chứng này cũng có thể được hình thành do việc nghe những lời xung quanh. Khi nghe rằng tắm có thể gây ra những điều kinh khủng hoặc nếu tắm thì sẽ gặp phải những sự việc đáng sợ,…khiến trong vô thức của bệnh nhân cảm thấy sợ hãi và không dám thực hiện việc tắm rửa.

• Sợ cảm giác làm sạch

Nhiều trường hợp hội chứng này xuất hiện do bệnh nhân sợ hãi việc kì cọ hoặc đụng chạm lên cơ thể khi tắm. Có rất nhiều nỗi sợ kỳ lạ và việc sợ làm sạch cơ thể cũng vậy. Họ không thể chịu đựng được cảm giác khi chà rửa cơ thể của mình và nghĩ rằng nó giống như một sự đe dọa hoặc tự hành hạ bản thân mình.

Có nhiều người khi cơ thể sạch sẽ lại làm họ trở nên dễ mệt mỏi và mắc bệnh. Khi sạch họ cảm thấy sức khỏe của mình không được bình thường và không còn năng lượng để làm bất cứ việc gì. Vì thế họ rất sợ tắm và giữ cơ thể sạch, họ cũng hạn chế mọi hoạt động giúp bản thân trở nên sạch sẽ, vệ sinh.

Xem thêm: Bị Ám Ảnh Sợ Quá Khứ: Nguyên Nhân Và Cách Giúp Bạn Vượt Qua

Dấu hiệu của hội chứng sợ tắm rửa

Những người mắc chứng sợ hãi tắm rửa (Ablutophobia) sẽ có một số dấu hiệu để nhận biết, tuy nhiên không phải bệnh nhân nào cũng có những triệu chứng như nhau. Mỗi tình huống sợ hãi sẽ khiến họ biểu lộ những dấu hiệu khác nhau. Có cả các dấu hiệu về thể chất và tâm lý nhận thấy sự sợ hãi và căng thẳng khi tiếp xúc với việc tắm rửa.

Nhìn chung, các dấu hiệu của hội chứng sợ tắm rửa cũng tương tự như những hội chứng sợ hãi khác. Đều là những triệu chứng sợ, ám ảnh vô cớ, người bệnh thường mất tập trung và có những hành vi hoảng loạn khó kiểm soát. Ngoài ra, họ có thể cảm thấy bị mất kết nối với thực tế và tách rời khỏi cơ thể mình.

Một số triệu chứng phổ biến ở người mắc phải Ablutophobia như:

• Sợ hãi, căng thẳng khi phải tắm hoặc nghĩ đến việc tắm.
• Run rẩy, đổ mồ hôi nhiều.
• Cảm thấy choáng, khó thở, chóng mặt.
• Tim đập nhanh, buồn nôn, nóng lạnh.
• Khô miệng.
• Đôi khi là gào thét, khóc lóc.
• Có những hành vi mất kiểm soát, quá khích.
• Suy nhược thần kinh, ngất xỉu.

Những biểu hiện này xảy ra khi người mắc hội chứng phải tắm rửa, giặt, gội,… bất cứ việc gì liên quan đến sạch sẽ hay thậm chí là nghĩ đến tắm cũng khiến họ sợ hãi. Các triệu chứng không bắt buộc phải xuất hiện cùng nhau, tùy vào mức độ hoàn cảnh mà người bệnh có những biểu hiện nhẹ hoặc nặng.

Tác hại của hội chứng sợ tắm rửa

Tác hại lớn nhất của hội chứng sợ tắm rửa chắc chắn là cơ thể sẽ không được sạch sẽ và thơm tho. Việc không tắm trong một thời gian dài khiến cơ thể sẽ có mùi hôi khó chịu, cùng với quần áo cũng không được giặt giũ sạch sẽ, càng khiến cơ thể rơi vào tình trạng tệ hơn.

Hội chứng sợ tắm rửa nó không phải là một bệnh lý gây ảnh hưởng tính mạng. Nhưng nó cũng khiến cơ thể có nguy cơ mắc các căn bệnh khác nghiêm trọng hơn. Vì cơ thể không sạch sẽ nên dễ bị viêm nhiễm và mắc bệnh. Ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển bình thường của cơ thể.

Việc không tắm rửa sẽ gây ra cho cơ thể những bệnh tật không mong muốn như: nấm, viêm da, lở ghẻ, ngứa ngáy,… Đó chính là một môi trường lý tưởng để vi khuẩn có điều kiện xâm nhập và gây bệnh.

Không sạch sẽ và có mùi cũng làm ảnh hưởng đến các mối quan hệ xung quanh. Không thể tự tin lại gần hoặc kết nối với những mối quan hệ mới. Người khác cũng không muốn tiếp xúc và thân thiết với một người không biết giữ vệ sinh cho thân thể. Điều này được xem là không biết yêu thương và quý trọng bản thân mình.

Hội chứng sợ tắm rửa cũng khiến con người dần cô lập mình khỏi thế giới xung quanh. Vì không ai muốn tiếp xúc cũng như chính bản thân họ cũng không tự tin để làm quen với bất cứ ai, nên họ né tránh và thu mình lại. Dần họ trở nên cô đơn và lạc lõng trong chính cuộc sống của mình.

Sạch sẽ, vệ sinh là ưu tiên hàng đầu của thế giới. Nó góp phần giúp đất nước phát triển và tiến bộ. Một đất nước muốn đẹp đẽ, thịnh vượng, khỏe mạnh thì không thể để người dân không sạch sẽ và thiếu vệ sinh. Điều này sẽ gây mất thẩm mỹ, thiện cảm làm cho các quốc gia khác không đánh giá cao và coi trọng.

Xem thêm: Nguyên nhân gây lo lắng, sợ hãi và cách thức vượt qua

Cách khắc phục hội chứng sợ tắm rửa

Thông thường, những người mắc hội chứng sợ tắm rửa sẽ không đi kiểm tra và thăm khám bác sĩ, vì họ nghĩ sẽ không có phương pháp nào có thể điều trị dứt điểm được tình trạng này. Đúng là không thể dùng thuốc là có thể điều trị được hội chứng này mà còn phải kết hợp cả việc trị liệu tâm lý để giúp bệnh nhân cải thiện từng ngày.

Nên đến các bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để được thăm khám và chữa trị. Vì hội chứng này gây ảnh hưởng khác nghiêm trọng đến việc sinh hoạt và phát triển của con người. Nó gây hạn chế và bất tiện nhiều thứ trong cuộc sống, vì thế cần tìm ra phương hướng giải quyết, kết hợp với nhiều phương pháp để giúp cải thiện nhanh chóng nhất.

Trị liệu bằng phương pháp nhận thức hành vi (CBT)

Liệu pháp nhận thức hành vi là phương pháp phổ biến nhất dùng để chữa trị cho rất nhiều hội chứng sợ hãi. Khi điều trị, bác sĩ sẽ phân tích và xác định rõ những vấn đề bạn đang mắc phải liên quan đến việc tắm rửa. Cả bệnh nhân và bác sĩ cũng tìm ra nguyên nhân cốt lõi của nỗi sợ và từ đó tìm ra cách để xử lý chúng.

Bệnh nhân cũng sẽ được cung cấp và rèn luyện những kỹ năng giúp đối phó lại những tình huống gây sợ hãi. Từ đó, tạo cho nhận thức của bệnh nhân rằng vấn đề này không hề đáng sợ và có thể giải quyết được, dần thay đổi được hành vi của bệnh nhân.

Cải thiện bằng phương pháp trị liệu tiếp xúc

Với phương pháp này, các bác sĩ sẽ lắng nghe để thấu hiểu vấn đề của bạn thật nhiều. Sau khi xác định được vấn để và khoanh vùng được nỗi sợ của bạn, các bác sĩ bắt đầu tiến hành cho bạn đối diện với nỗi sợ và giải quyết chúng một cách chậm rãi. Nhìn chung, thì đây là vấn đề từ tâm lý, chỉ cần khiến tâm lý bình tĩnh thì bạn có thể vượt qua.

Các bác sĩ có thể yêu cầu bạn về nhà thực hiện những hành động nhỏ liên quan đến việc tắm như: bật vòi sen chảy nhỏ, ngồi trong phòng tắm với tâm thế thoải mái, bắt đầu rửa tay,… Sự cải thiện từ những hành động nhỏ và đơn giản sẽ khiến cho bệnh nhân khắc phục nỗi sợ được hiệu quả hơn.

Mục đích của việc trị liệu là để bệnh nhân có thể thư giãn và sử dụng cách tự trấn an bản thân để xoa dịu nỗi sợ hãi từ bên trong. Khi từ từ đối mặt với nỗi ám ảnh của mình, làm quen và bình tĩnh trước nó, có thể giúp vượt qua được sự sợ hãi.

Sử dụng thuốc

Việc dùng thuốc cũng góp phần hỗ trợ trong việc điều trị hội chứng sợ tắm. Khuyến khích chỉ nên sử dụng thuốc trong trường hợp trị liệu bằng phương pháp tâm lý thất bại. Các triệu chứng không giảm đi mà còn tăng lên, gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, khi đó cần can thiệp bằng thuốc để khắc phục được nhanh chóng hơn.

Một số loại thuốc thường được dùng để điều trị như: Thuốc chống trầm cảm, thuốc chống rối loạn lo âu, thuốc benzodiazepin, thuốc SSRI,…Mọi loại thuốc cần nên sử dụng dưới sự chỉ dẫn và tư vấn của bác sĩ. Không nên tự ý dùng thuốc để tránh gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng.

Ngoài các phương pháp điều trị có sự can thiệp của bác sĩ thì bệnh nhân cũng có thể tự khắc phục hội chứng ngay tại nhà. Nếu hội chứng không quá nghiêm trọng và mới bắt đầu xuất hiện, thì bệnh nhân có thể áp dụng một số cách đơn giản để cải thiện được hành vi của mình.

Tạo một không gian tắm lý tưởng

Tạo một không gian tắm thoải mái, thư giãn cũng có thể giúp bạn cải thiện vấn đề sợ tắm. Trang trí cho phòng tắm theo sở thích của mình, thêm một số các đồ vật hỗ trợ giúp tạo cảm hứng cho việc tắm rửa như: bồn tắm, dụng cụ mát xa, bom tắm tạo bọt,…. Sắm thêm bất kể món đồ nào tạo cho bạn cảm giác thư thái, thoải mái.

Để việc tắm thêm thú vị, hãy tân trang cho những sản phẩm của mình. Cập nhật những mùi hương dầu gội hoặc sữa tắm mới, biết đâu bạn có thể thay đổi hành vi với việc được hòa mình trong mùi hương mà mình yêu thích. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm một số sản phẩm tinh dầu, giúp bạn có thể thư giãn hơn và giảm căng thẳng.

Có thể giúp tâm lý ổn định và bình tĩnh hơn bằng cách nghe nhạc khi tắm. Âm nhạc có thể giúp bạn trở nên vui vẻ và năng lượng hơn. Hãy bật những bài nhạc mà bạn yêu thích, cùng hát theo sẽ giúp bạn có thể quên đi những nỗi sợ hãi.

Giữ tâm lý bình tĩnh bằng lối sống lành mạnh

Xây dựng một lối sống lành mạnh có thể giúp tinh thần bạn trở nên bình tĩnh và nhẹ nhàng hơn. Cần ăn uống đầy đủ và cố gắng cung cấp đa dạng các loại dinh dưỡng cho cơ thể. Tăng cường thêm rau xanh và trái cây để cơ thể khỏe mạnh chống lại bệnh tật. Ăn, ngủ và sinh hoạt đúng giờ để tạo một thói quen tốt cho bản thân.

Lưu ý nên tránh xa các thực phẩm có chứa chất kích thích, dễ gây mùi cơ thể như: hành, tỏi, măng tây, bí đỏ, gia vị mạnh,… Những thực phẩm này có thể chuyển hóa và đào thải qua lỗ chân lông dễ gây ra mùi cơ thể.

Vận động thể dục thể thao giúp giảm căng thẳng, bớt sợ hãi. Nếu bạn vẫn chưa thể hết ám ảnh việc tắm, hãy tập những môn nhẹ như thiền định, yoga sẽ giúp tâm trí bạn được thư giãn, thoải mái. Sau khi tập, nên lau người với khăn ướt để cơ thể mát mẻ. Cải thiện dần đến khi có thể tắm hoàn toàn với nước.

Hội chứng sợ tắm rửa khiến người mắc có nỗi sợ cực độ với việc tắm rửa hoặc nghĩ đến tắm cũng có thể khiến họ căng thẳng và lo âu. Đây là một vấn đề về tâm lý xuất phát từ những nỗi ám ảnh trong quá khứ. Hội chứng này cần được điều trị sớm để tránh gây ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống và những mối quan hệ.

Có thể bạn quan tâm: 

• 8 Cách giúp bạn vượt qua nỗi sợ hãi của bản thân
• 12 Cách Giải Tỏa Và Vượt Qua Áp Lực Trong Cuộc Sống Dễ Dàng