Trẻ Tự Kỷ Nên Kiêng Gì Tốt Nhất?
Trẻ tự kỷ nên kiêng gì để giúp ích cho quá trình can thiệp điều trị đạt kết quả tốt hơn, trẻ sớm học được cách tự chăm sóc cho bản thân là điều phụ huynh vô cùng băn khoăn. Gia đình cần kiểm soát và trao đổi thêm về chế độ dưỡng chất cho con hằng ngày với bác sĩ để vừa đảm bảo con có sức khỏe tốt, vừa hạn chế tối đa các tác động không đáng có lên tinh thần, cơ thể trẻ nhỏ.
Trẻ tự kỷ nên kiêng gì tốt nhất?
Thống kê cho thấy tỷ lệ số trẻ mắc chứng tự kỷ trên thế giới vẫn chưa có dấu hiệu giảm, thậm chí còn có xu hướng tăng mặc dù đã được báo chí, bộ y tế đưa ra rất nhiều cảnh báo. Việc dùng một số loại thuốc không phù hợp khi mang thai; mẹ thường xuyên tiếp xúc với hóa chất, hít khí độc hại hay các vấn đề xảy ra trong thời điểm sinh nở được cho là các các yếu tố liên quan đến nguyên nhân gây tự kỷ.
Theo các chuyên gia, chế độ ăn uống có tác động rất lớn đến quá trình can thiệp và cải thiện của người tự kỷ. Cụ thể, người mắc rối loạn này thường gặp một số vấn đề trong ăn uống dẫn đến nôn mửa, khó chịu nên nếu gia đình không chú ý sẽ khiến tình trạng của con nghiêm trọng hơn. Mặt khác một số phụ huynh cho rằng việc cho con theo chế độ ăn kiêng GFCF có thể thành công trong việc làm triệu chứng của chứng tự kỷ.
Dù là thế nào thì cũng có thể thấy rõ ràng rằng chế độ dinh dưỡng luôn ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của bất cứ cá nhân nào chứ không chỉ riêng với trẻ tự kỷ nên tất nhiên nó cũng đóng một vai trò quan trọng. Vậy trẻ tự kỷ nên kiêng gì là tốt nhất?
Kiêng nhóm thực phẩm giàu Gluten
Một vài nghiên cứu cho rằng cho rằng lý do những người tự kỷ thường hay bị tiêu chảy chính là do ảnh hưởng bởi các nhóm thực phẩm chứa chất đạm “gluten” từ lúa và cả đạm “casein” từ sữa bò, sữa dê hay cả một số loại sữa hộp khác. Do đó để tránh tình trạng này các chuyên gia thường khuyến khích người tự kỷ kiêng ăn các nhóm thực phẩm này.
Trẻ tự kỷ nên kiêng gì thì theo đó nên hạn chế các thực phẩm như bánh mì, ngũ cốc nguyên cám, bánh quy, bột mì.. .Tổ chức Tự kỷ lên tiếng (Autism Speaks) cũng cho rằng các nhóm thực phẩm này thường có hướng chuyển hóa khác biệt khi đi vào cơ thể của người tự kỷ làm cho các triệu chứng khiếm khuyết giao tiếp và xã hội nặng hơn.
Nguyên nhân là do những chất này có thể kích thích tạo thành những dị ứng đường ruột (allergic intestinal irritation) khiến cơ thể không thể loại bỏ độc tố cũng không hấp thụ được dưỡng chất khác. Tình trạng này làm hệ thống chức năng miễn nhiễm của cơ thể suy giảm đồng thời hệ thống thần kinh bị tê liệt khiến cho các triệu chứng tự kỷ nghiêm trọng hơn.
Một nghiên cứu khác về chế độ ăn kiêng GFCF ở trẻ tự kỷ và cho rằng trên hệ thống đường ruột của trẻ tự kỷ thiếu chất enzyme đặc biệt (special intestinal enzymes) nên không thể tiêu hóa được gluten và dẫn tới những rối loạn điều hòa. Cơ thể hấp thụ gluten nhưng không chuyển hóa được sẽ tạo thành những tảng đạm lớn, tác động lên cơ thể như thuốc gây nghiện morphine hay vicodin làm cho đường ruột rò rỉ, hệ thống thần kinh suy yếu.
Ngoài ra theo lý thuyết Opioid – Excess, gluten có thể làm tiết ra các độc tố (peptide groups) và có thể thấm vào máu của trẻ. Bởi thế một số trẻ có xu hướng không biết đau đớn khi ngã đập đầu hay thậm chí trẻ có thể gãi đến chảy máu tay mà không cảm thấy gì là do hệ thống thần kinh bị tê liệt bởi độc chất này. Do đó lý thuyết Opioid – Excess cũng khuyến khích giảm tải lượng gluten và casein cho trẻ tự kỷ.
Hay các nghiên cứu cũng cho rằng các nhóm thực phẩm giàu gluten thường dễ gây dị ứng hơn, khiến con bị tiêu chảy, đau nhức, mệt mỏi. Đây cũng là chính nguyên nhân khiến bé khó chịu, mệt mỏi, tiêu cực, dễ cáu gắt kích động và giảm các tương tác xã hội mạnh mẽ hơn.
Rất nhiều phụ huynh sau khi áp dụng chế độ ăn kiêng GFCF đều cho thấy con bắt đầu có những dấu hiệu cải thiện tốt hơn. Tuy nhiên trên thực tế chế độ kiêng GFCF diet cho trẻ tự kỷ vẫn đang là một vấn đề gây tranh cãi rất nhiều giữa những mặt lợi – hại, các lập luận theo Opioid – Excess cũng chưa được công nhận về mặt khoa học.
Vì vậy tốt nhất, phụ huynh nên theo dõi các triệu chứng của con trước và sau khi sử dụng các nhóm thực phẩm này và thử cắt giảm sao cho phù hợp. Mặt khác cũng cần phân biệt giữa kiêng GFCF và không ăn do dị ứng, trẻ tự kỷ chỉ cần kiêng nên đôi khi phụ huynh vẫn có thể cho con sử dụng sữa hay bánh mì. Nếu cần thiết, phụ huynh nên trao đổi với bác sĩ để lên kế hoạch dinh dưỡng phù hợp cho con nếu theo chế độ này.
Các món ăn từ bắp
Một số nghiên cứu cũng cho biết với băn khoăn trẻ tự kỷ nên kiêng gì thì loại bỏ bắp cũng có thể mang đến nhiều cải thiện tích cực. Nguyên nhân được cho là ngô thường được phun nhiều thuốc bảo vệ thực vật để kích thích tăng trưởng, loại bỏ sâu bệnh nên việc sử dụng các nhóm thực phẩm này sẽ không phù hợp với tình trạng trẻ tự kỷ.
Để giải quyết nguyên nhân này thì cách đơn giản là bạn nên ưu tiên cho con sử dụng các loại ngô có nguồn gốc rõ ràng, sử dụng nguồn đất chất lượng, nguồn nước tưới tiêu sạch. Tuy nhiên điều này cũng khá khó nên tốt nhất hãy hạn chế cho con ăn các nhóm thực phẩm từ ngô bao gồm cả ngô tươi, ngô được chế biến đóng hộp..
Trẻ tự kỷ nên kiêng gì – Các nhóm thực phẩm nhiều đường nhân tạo
Bánh ngọt, nước ngọt có ga, trà sữa hay các nhóm thực phẩm có chứa các chất tạo ngọt nhân tạo chính là đáp án cho băn khoăn trẻ tự kỷ nên kiêng gì để cải thiện các triệu chứng. Nguyên nhân là do đường có thể gây viêm, tăng insulin, ảnh hưởng đến sự hoạt động của các tế bào não. Trẻ tự kỷ sử dụng đường quá nhiều thường có dấu hiệu như suy nghĩ chậm chạp, dễ kích động, khó chịu hơn.
Bên cạnh đó trong các món ăn vặt hay nước ngọt cũng thường có chứa các chất tạo màu, tạo ngọt nhân tạo và không hề tốt cho sức khỏe. Người lạm dụng đường quá nhiều có nguy cơ “nghiện’ ngọt khiến trẻ tự kỷ nếu không được uống nước ngọt, ăn bánh ngọt sẽ cực kỳ bứt rứt, khó chịu, dễ kích động. Nhóm thực phẩm quá nhiều đường cũng làm tăng nguy cơ tiểu đường hay trầm cảm ở trẻ nhỏ nên cực kỳ thận trọng.
Để giải quyết vấn đề này bạn nên ưu tiên sử dụng các thực phẩm, trái cây có vị ngọt tự nhiên như dưa hấu, cam, quýt, cà rốt để ép nước hay làm các món ăn vặt tự nhiên cho con. Hoặc nếu cần tạo ngọt cho bánh hay đồ ăn, việc sử dụng mật ong cũng sẽ khá phù hợp nhưng vẫn cần hạn chế.
Trẻ tự kỷ nên kiêng uống sữa
Mặc dù sữa là một trong những nhóm thực phẩm cực kỳ tốt cho sức khỏe, đặc biệt cho trẻ nhỏ trong việc phát triển chiều cao và trí não, tuy nhiên với trẻ tự kỷ thì lại cần kiêng. Nguyên nhân được cho là Casein từ sữa khi trẻ tự kỷ uống sẽ làm tăng sản sinh exorphin khi gặp dịch vị dạ dày . Chất Exorphin có thể tác động lên hệ thần kinh gây sương mù não (Brain Fog) với các triệu chứng điển hình như kém tập trung, lơ đãng, mơ hồ ở trẻ tự kỷ.
Một vài thử nghiệm cũng cho thấy ở những trẻ hạn chế hoặc loại bỏ hoàn toàn sữa và các chế phẩm từ sữa (bao gồm cả sữa bò và sữa dê, phô mai, bánh quy, sữa chua) thường bắt đầu có những thay đổi tích cực hơn. Chẳng hạn như trẻ ăn uống tập trung hơn, lắng nghe cha mẹ nói và cũng giao tiếp nhiều hơn.
Trẻ tự kỷ nên kiêng gì thì việc kiêng sữa là rất cần thiết, tuy nhiên thành phần casein này thường chỉ có trong các loại sữa từ động vật. Vì vậy nếu con thích uống sữa phụ huynh có thể chế biến và sử dụng các loại sữa có nguồn gốc thuần thực vật như sữa hạnh nhân, sữa óc chó..
Tránh ăn các thực phẩm có nguồn gốc đậu nành
Đậu nành, sữa đậu nành hay đậu phụ cũng nằm trong nhóm những thực phẩm mà trẻ tự kỷ không nên ăn. Nguyên nhân chính thường do đậu nành thuộc nhóm thực phẩm dễ gây dị ứng do có liên quan đến quá trình biến đổi gen trong quá trình nuôi cấy. Điều này sẽ làm nghiêm trọng hơn các triệu chứng người tự kỷ nên tốt nhất nên hạn chế.
Tương tự như bắp, nếu gia đình có thể đảm bảo chắc chắn về nguồn gốc, chất lượng nuôi trồng, chất lượng nước thì vẫn có thể cho con sử dụng. Tuy nhiên để đảm bảo chế độ ăn kiêng nghiêm túc, đảm bảo con không ăn gì nguy hiểm có thể vô tình gây dị ứng hay khó chịu thì tốt hơn phụ huynh vẫn nên kiểm soát điều này.
Trẻ tự kỷ nên kiêng gì – thực phẩm gây mất ngủ
Thực tế thì trái cây nếu có nguồn gốc rõ ràng thì sẽ không gây ảnh hưởng đến trẻ tự kỷ, ngược lại còn mang đến nhiều tác dụng tuyệt vời hơn cho sức khỏe. Tuy nhiên một số loại trái cây có tính chất lên men như cam, quýt, bưởi nếu dùng vào thời điểm không phù hợp, chẳng hạn như buổi tối có thể khiến con mất ngủ. Trẻ tự kỷ thiếu ngủ sẽ rất dễ kích động, bốc đồng nên phụ huynh cần chú ý.
Ngoài ra các thực phẩm gây mất ngủ như trà xanh, cà phê, các nhóm đồ ăn nhiều vitamin C, thịt xông khói hay trà nhân sâm cũng đều là đáp án cho câu hỏi trẻ tự kỷ nên kiêng gì. Nói chung phụ huynh cần cho con tránh xa các nhóm thực phẩm, nước uống, đồ ăn có thể làm tâm trí kích thích và gây mất ngủ.
Tránh xa các thực phẩm không rõ nguồn gốc
Đây cũng là một vấn đề phụ huynh cần cực kỳ chú ý khi chuẩn bị thực đơn dinh dưỡng cho trẻ tự kỷ hằng ngày. Hệ tiêu hóa của trẻ tự kỷ khá nhạy cảm, đôi khi có những món ăn cha mẹ ăn bình thường không gặp vấn đề gì nhưng trẻ ăn lại bị nôn nao, khó chịu, đau bụng dữ dội. Trẻ tự kỷ nếu rơi vào tình trạng này thường rất khó kiểm soát cảm xúc, dễ kích động hay có các hành vi tự làm đau chính mình.
Trẻ tự kỷ nên kiêng gì thì tốt nhất phụ huynh nên giữ con tránh khỏi các nhóm thực phẩm không có nguồn gốc rõ ràng, các món ăn lề đường không đảm bảo vệ sinh, các món ăn nhanh hay đồ đông lạnh. Ngoài ra các thực phẩm chiên xào nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay nóng, đồ ăn đã nấu đi nấu lại nhiều lần cũng không hề tốt cho tinh thần và sức khỏe của người tự kỷ.
Nói chung, phụ huynh có con mắc chứng tự kỷ nên cố gắng kiểm soát nguồn gốc thực phẩm cho con sử dụng hằng ngày cũng như ưu tiên tự chế biến các món ăn tại nhà để kiểm soát được lượng dầu mỡ, đường, phù hợp cho con. Mặt khác việc tự chăm sóc, cùng con nấu ăn, cùng con ăn hằng ngày cũng góp phần tăng sự tương tác với con, giúp con chủ động hơn trong việc trò chuyện và kết nối với cha mẹ.
Trên đây là một số thông tin chia sẻ giúp giải đáp băn khoăn trẻ tự kỷ nên kiêng gì để giúp ích cho việc phục hồi và cải thiện. Gia đình cũng nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ để biết chế độ dưỡng chất phù hợp với tình trạng của con, qua đó lên thực đơn dinh dưỡng đa dạng thường ngày để vừa nâng cao sức khỏe, vừa giúp bé phát triển toàn diện hơn.
Có thể bạn quan tâm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!