Có một thứ bệnh gọi là “bệnh yêu bản thân quá mức”

Yêu bản thân quá mức là gì mà nhiều người lại cho rằng đó là một loại bệnh? Đây là hiện tượng khi sự tự tin vượt qua giới hạn, chuyển sang kiêu ngạo với người khác. Tuy ai cũng cần phải biết yêu thương bản thân, nhưng khi nó trở nên thái quá sẽ dễ tạo ra mọi người xung quanh.

Bệnh yêu bản thân quá mức là gì?

Yêu bản thân đúng cách là thứ khiến con người trở nên tự tin, biết cách từ chối những điều không lạnh mạnh và tập trung vào giá trị tích cực để từ đó tỏa ra năng lượng thu hút mọi người xung quanh.

Tuy nhiên, khi tình yêu bản thân vượt quá giới hạn thì đó có thể là dấu hiệu của vấn đề tâm lý thường gọi là bệnh ái kỷ. Người mắc chứng này có xu hướng thổi phồng giá trị của bản thân, luôn đòi hỏi sự khen ngợi từ người khác và coi mình đặc biệt hơn mọi người.

Sự ám ảnh về bản thân ở mức cực đoan này dẫn đến việc muốn được tôn vinh, mong người khác đối xử theo cách ưu tiên đặc biệt. Vì không quan tâm đến cảm xúc, nhu cầu của người khác nên lâu dần gây tổn hại đến các mối quan hệ xung quanh.

Dấu hiệu của bệnh yêu bản thân quá mức

Trạng thái yêu bản thân quá mức khiến cuộc sống của bản thân và người xung quanh trở nên căng thẳng. Chứng bệnh này thường biểu hiện qua những dấu hiệu cảnh báo đầy sức ảnh hưởng sau đây:

• Thiếu đồng cảm với cảm xúc của người khác, chỉ tập trung vào cảm xúc của riêng mình
• Luôn khao khát sự chấp thuận từ người khác để cảm thấy bản thân có giá trị
• Tự phê bình quá mức, khó chấp nhận điểm yếu hay sai lầm của bản thân
• Thường xuyên bỏ bê các mối quan hệ cá nhân, xem nhẹ nhu cầu của người thân yêu.
• Ám ảnh về ngoại hình và hình ảnh của bản thân, luôn mong muốn nhận được sự công nhận qua vẻ bề ngoài
• Khó chấp nhận phản hồi hay lời góp ý mang tính xây dựng từ người khác
• Không thể nhìn xa hơn quan điểm của bản thân, thiếu khả năng đánh giá cao ý kiến của người khác
• Phóng đại khả năng và thành tựu, luôn tin rằng mình đặc biệt và hơn người
• Cần được ngưỡng mộ và tán dương nhưng lại không công nhận ưu điểm của người khác
• Phản ứng gay gắt, dễ bị tổn thương khi nhận lời phê bình, thất bại
• Thường lợi dụng người khác để đạt được mục đích cá nhân mặc kệ cảm xúc
• Tự cao và tự mãn, tự hào thái quá về ngoại hình và năng lực
• Không thể duy trì mối quan hệ lâu dài do thiếu cảm thông và hời hợt trong giao tiếp
• Luôn sợ hãi bị từ chối, chế giễu và che giấu cảm giác xấu hổ trước người khác
• Nhận thức méo mó về bản thân, không thể đánh giá đúng khả năng và giá trị thực sự của mình

Hệ lụy của bệnh yêu bản thân quá mức

Việc yêu bản thân đúng cách là chìa khóa giúp mỗi người vững vàng hơn trong cuộc sống, nhưng khi tình yêu ấy trở thành nỗi ám ảnh, nó lại kéo theo nhiều hệ lụy không ngờ.

• Mất kết nối với người thân: Tập trung vào mong muốn cá nhân làm người mắc bệnh bỏ quên mối quan hệ thân thiết, tạo khoảng cách với gia đình và làm mất đi kết nối cảm xúc quý giá.
• Thiếu khả năng đồng cảm: Nỗi ám ảnh về bản thân khiến việc đồng cảm trở nên khó khăn. Thay vì chia sẻ, thấu hiểu thì người ta khó đặt mình vào vị trí của người khác, khiến mọi quan hệ trở nên hời hợt.
• Suy giảm lòng tự trọng: Nghịch lý là khi quá yêu bản thân, người ta lại cảm thấy bất an và thiếu tự tin. Việc cần liên tục được khen ngợi, so sánh với người khác vô tình tự nghi ngờ và phê phán bản thân.
• Khó quyết định khách quan: Việc chỉ chăm chăm vào cái tôi khiến người bệnh thiếu khả năng xem xét các góc nhìn khác nhau. Họ quyết định vội vàng mà bỏ qua yếu tố quan trọng từ bên ngoài, ảnh hưởng đến các lựa chọn trong cuộc sống.
• Cảm giác lạc lõng: Yêu bản thân quá mức đẩy người bệnh vào trạng thái cô đơn. Khi không còn ai kết nối với mình sẽ trở nên lạc lõng, bị tách biệt khỏi xã hội và càng chìm sâu vào nỗi cô đơn.

Tác động của mạng xã hội đến bệnh yêu bản thân quá mức

Mạng xã hội đã trở thành công cụ kết nối lớn để mọi người chia sẻ và tiếp cận thông tin chỉ trong chớp mắt. Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích rõ rệt thì nó cũng mang đến không ít tác động tiêu cực, đặc biệt là khi nói đến bệnh yêu bản thân quá mức.

• Tự so sánh liên tục: Mạng xã hội với vô vàn hình ảnh tạo cảm giác cuộc sống người khác luôn tốt đẹp hơn mình. Việc này dần tạo ra cảm giác tự ti, ghen tị khiến người dùng chỉ chăm chăm vào hình ảnh và thành tựu cá nhân.
• Tìm kiếm sự chấp nhận: Các lượt tương tác trở thành “bằng chứng” cho sự quan tâm của người khác, vô tình tạo ra văn hóa tìm kiếm sự công nhận từ bên ngoài. Dần dần, người dùng bị ám ảnh về việc người khác nghĩ gì, quan tâm đến mỗi bài đăng thay vì giá trị thực sự của bản thân.
• Nhận thức méo mó: Trên mạng xã hội, nhiều người chỉ đăng tải khoảnh khắc đẹp và thành công, tạo ra “bức tranh” hoàn hảo. Nó gây ra nhận thức sai lệch, khiến người dùng đặt ra kỳ vọng không thực tế và tự chỉ trích, thất vọng về bản thân.

Cách cải thiện bệnh yêu bản thân quá mức

Yêu bản thân là một điều tích cực, nhưng khi trở nên thái quá có thể khiến con người trở nên xa cách, cô lập và gây áp lực cho nhau. Để xây dựng một lối sống hài hòa hơn, việc điều chỉnh, kiểm soát và cải thiện bản thân là vô cùng quan trọng.

1. Điều trị tâm lý

Để khắc phục bệnh yêu bản thân quá mức, việc thực hiện các liệu pháp tâm lý sẽ giúp điều chỉnh cách suy nghĩ, hành vi và tạo cơ hội cho người bệnh kết nối với mọi người. Thông qua sự hỗ trợ của chuyên gia, bệnh nhân học cách nhìn nhận tích cực về bản thân và kiểm soát cảm xúc của mình tốt hơn. Từ đó cải thiện mối quan hệ và giảm bớt áp lực tự đặt lên mình.

Ngoài việc điều chỉnh nhận thức, quá trình điều trị còn giúp người bệnh xây dựng kỹ năng xã hội và khả năng thấu hiểu cảm xúc cá nhân cùng người khác. Các liệu pháp giúp bệnh nhân hiểu được nguyên nhân gốc rễ của chứng yêu bản thân quá mức và hình thành lối suy nghĩ lành mạnh, giảm bớt sự nhạy cảm với thất bại, học cách đón nhận góp ý ôn hòa.

Một số liệu pháp tâm lý được áp dụng phổ biến:

• Liệu pháp nhận thức hành vi giúp bệnh nhân thay đổi lối suy nghĩ tiêu cực đang có
• Liệu pháp hành vi biện chứng tập trung phát triển kỹ năng chánh niệm cho bệnh nhân
• Liệu pháp dựa trên tinh thần hóa hỗ trợ người bệnh hiểu rõ hơn cảm xúc của bản thân và người khác
• Liệu pháp giải mẫn cảm và tái chuyển động ở mắt giúp vượt qua các ký ức đau buồn là nguyên nhân gây ra bệnh

2. Thực hành chánh niệm

Thực hành chánh niệm mỗi ngày giúp người mắc chứng yêu bản thân quá mức tập trung vào hiện tại, giảm bớt suy nghĩ hoang tưởng, ám ảnh về bản thân. Chánh niệm mang lại sự tĩnh lặng và hiểu biết sâu sắc về chính mình để người bệnh dần học được cách chấp nhận ưu điểm lẫn khuyết điểm, tạo cân bằng trong suy nghĩ và giảm dần các hành vi tự cao.

Để đạt hiệu quả từ chánh niệm, người bệnh cần duy trì thực hành hàng ngày và bắt đầu với những bài tập đơn giản như hít thở sâu. Dành ít nhất 10 phút mỗi ngày cho những bài tập chánh niệm nhằm có được sự bình tĩnh và giảm bớt áp lực từ việc tự phê bình. Thời gian thực hành này có thể tăng dần và kết hợp thêm các hoạt động như thiền, yoga.

3. Cải thiện lối sống

Một lối sống lành mạnh, khiêm tốn giúp người bệnh giảm bớt suy nghĩ tự cao, đồng thời nâng cao sức khỏe tinh thần. Điều chỉnh lối sống để tập trung vào giá trị thực thay vì các yếu tố bề ngoài sẽ tạo nên sự bình an trong tâm trí và góp phần cải thiện các triệu chứng của bệnh.

Cải thiện lối sống không nhất thiết cần sự can thiệp bên ngoài, nhưng người bệnh có thể tìm đến sự hỗ trợ từ chuyên gia để có hướng dẫn đúng đắn. Một số cách để xây dựng lối sống lành mạnh và khiêm tốn bao gồm:

• Tập trung thực hiện lối sống tối giản, tránh chi tiêu xa xỉ
• Đặt ra mục tiêu thực tế trong công việc và cuộc sống
• Dành thời gian cho gia đình, bạn bè thay vì chỉ đầu tư vào bản thân
• Tìm kiếm, tham gia các hoạt động từ thiện hoặc tình nguyện
• Tránh so sánh bản thân với người khác, đặc biệt là trên mạng xã hội
• Tôn trọng và lắng nghe ý kiến của người khác một cách chân thành

4. Giảm bớt tương tác mạng xã hội

Giới hạn thời gian sử dụng mạng xã hội là cách giảm bớt sự so sánh và áp lực không cần thiết. Khi người bệnh dành ít thời gian sử dụng facebook, tiktok thì ít bị ảnh hưởng bởi hình ảnh, thông điệp gây tâm lý tự cao, thiếu tự tin. Mạng xã hội là nơi khiến họ liên tục phải chứng minh bản thân, thổi phồng cái tôi nên cần hạn chế tương tác.

Với những người mắc chứng yêu bản thân quá mức và nghiện mạng xã hội, hãy cài đặt ứng dụng hỗ trợ giảm thời gian sử dụng hoặc lên lịch truy cập khi cần thiết. Bắt đầu từ việc giảm từng bước thời gian sử dụng, người bệnh sẽ dần quen với việc tập trung vào giá trị thực ngoài đời thay vì chỉ sống trong thế giới ảo.

5. Luyện tập thể dục

Thể dục vừa cải thiện sức khỏe mà còn có tác động tích cực lên tâm lý của người bệnh, giảm bớt suy nghĩ ám ảnh về bản thân. Một số bộ môn như đi bộ, yoga và bơi lội giúp thư giãn, cải thiện tuần hoàn máu và tăng cường sự tập trung. Qua đó bệnh nhân giảm bớt các biểu hiện tự cao. Ngoài ra tập luyện đều đặn còn làm cơ thể tiết ra hormone hạnh phúc, mang lại cảm giác vui vẻ giúp bản thân biết hài lòng với những gì mình đang có.

Để duy trì thói quen, người bệnh nên lên lịch tập luyện cụ thể khoảng 3 – 4 lần mỗi tuần, mỗi buổi từ 30 – 60 phút là hợp lý. Không cần phải ép bản thân với cường độ cao và bắt đầu với những bài tập nhẹ để cơ thể thích nghi dần. Duy trì đều đặn và phù hợp sẽ giúp nâng cao tinh thần và cải thiện cách nhìn nhận về bản thân.

6. Tạo dựng kết nối lành mạnh

Kết nối lành mạnh là xây dựng mối quan hệ với những người có suy nghĩ tích cực, biết lắng nghe và tôn trọng ý kiến của nhau. Điều này giúp người bệnh có thêm nguồn năng lượng, đồng thời giảm suy nghĩ tự cao. Khi có mối quan hệ chân thành, bệnh nhân học được cách đối xử công bằng, biết nhìn nhận ưu điểm và khuyết điểm của chính mình cùng người khác.

Duy trì các mối quan hệ lành mạnh mang lại sự ổn định về tinh thần, tạo cảm giác an toàn và tin cậy, giúp người bệnh chia sẻ và nhận lời khuyên hữu ích. Họ sẽ ít có xu hướng tự cao, biết khiêm tốn và đón nhận phản hồi tích cực hơn. Những kết nối này tạo nền tảng vững chắc, hỗ trợ người bệnh duy trì một lối sống cân bằng.

Khi đã nhận diện được bệnh yêu bản thân quá mức, chúng ta có thể học cách điều chỉnh hành vi để hướng tới một lối sống hài hòa hơn. Yêu bản thân là tốt, nhưng hãy nhớ rằng sự hài hòa giữa cái tôi và tình cảm đối với người khác mới thực sự tạo nên giá trị.

Có thể bạn quan tâm:

• Dấu hiệu của người tự luyến trong tình yêu
• Người ái kỷ ngoài yêu bản thân thì họ sợ gì nhất?
• Có phải đàn ông chỉ biết yêu bản thân mình?

Các nguồn tham khảo:

• https://www.wellbrookrecovery.com/post/excessive-self-obsession
• https://www.luvze.com/6-signs-you-may-love-yourself-too-much-and-how-that-will-kill-your-dating-life/
• https://www.believeinmind.com/know_thyself/when-you-love-yourself-too-much/