Bài tập chữa nói ngọng cho trẻ đơn giản, dễ thực hiện tại nhà

Việc áp dụng bài tập chữa nói ngọng cho trẻ tại nhà sẽ góp phần quan trọng đối với quá trình cải thiện và phát triển ngôn ngữ ở trẻ. Theo lời khuyên của các chuyên gia thì phụ huynh nên hỗ trợ thực hiện các bài tập trong thời gian ngắn nhưng thường xuyên, liên tục để giúp trẻ cải thiện giọng nói hiệu quả nhất. 

Các bài tập chữa nói ngọng cho trẻ đơn giản, dễ thực hiện tại nhà

Nói ngọng là một trong số các vấn đề ngôn ngữ thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong giai đoạn trẻ vừa tập nói. Nói ngọng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu là do bẩm sinh hoặc các tác động tiêu cực xảy ra trong quá trình hình thành và phát triển ngôn ngữ ở mỗi trẻ nhỏ.

Nói ngọng có thể dần được cải thiện theo thời gian khi các bộ phận phát âm của trẻ được hoàn thiện hơn. Tuy nhiên, cũng có không ít các trường hợp trẻ nói ngọng cần phải được hỗ trợ can thiệp và tập luyện để điều chỉnh tốt về phát âm, giúp trẻ hình thành ngôn ngữ một cách toàn diện hơn.

Theo chia sẻ của các chuyên gia thì tình trạng nói ngọng của các trẻ nhỏ cần được phát hiện và can thiệp càng sớm càng tốt. Nếu trẻ nói ngọng không được hỗ trợ khắc phục tốt lâu dần sẽ hình thành nên thói quen về cách sử dụng ngôn ngữ, khiến cho trẻ khó có thể điều chỉnh tốt khi trưởng thành, gây nên nhiều cản trở trong quá trình học tập, sinh hoạt đời sống hàng ngày.

Do đó, ngay khi nhận thấy các biểu hiện nói ngọng của trẻ nhỏ, các bậc phụ huynh cũng cần cân nhắc đến việc cho trẻ thăm khám và chẩn đoán tại các cơ sở, bệnh viện chuyên khoa uy tín. Sau khi xác định rõ về nguyên nhân khiến trẻ bị nói ngọng, bác sĩ cũng sẽ tư vấn và đưa ra hướng khắc phục phù hợp nhất cho mỗi tình trạng.

Các bài tập chữa nói ngọng cho trẻ luôn được khuyến khích áp dụng ngay tại nhà để giúp trẻ dần rèn luyện tốt về mặt phát âm và điều chỉnh hiệu quả hơn về các vấn đề sử dụng ngôn ngữ của mình. Tùy vào tình trạng của mỗi đứa trẻ mà các bậc phụ huynh có thể cân nhắc áp dụng sớm các bài tập hiệu quả sau đây:

1. Bài tập luyện cơ miệng cho trẻ nói ngọng

Trẻ nói ngọng thường được biểu hiện với nhiều hình thức, từ ngữ khác nhau. Đôi khi trẻ chỉ nói ngọng một số từ, cụm từ nhất định nào đó, khó có thể phát âm chuẩn về một chữ cái cụ thể nên các bậc phụ huynh cần phải chú ý quan sát để xác định rõ các từ ngữ mà con đang nói ngọng, từ đó tập trung vào cải thiện hiệu quả hơn.

Các bài tập cơ miệng cho trẻ nói ngọng mang đến rất nhiều lợi ích và có thể áp dụng được cho nhiều độ tuổi, tình trạng ngọng khác nhau. Theo chia sẻ của các chuyên gia thì tình trạng nói ngọng của trẻ có thể liên quan đến các hoạt động của những bộ phận phát âm, miệng, lưỡi, hàm không phối hợp chặt chẽ với nhau khiến cho quá trình nói của trẻ gặp nhiều trở ngại.

Chính vì thế, việc biết và nắm rõ cách thực hiện của các bài tập cơ miệng sẽ giúp trẻ nói ngọng dần cải thiện tốt các vấn đề về ngôn ngữ, giao tiếp hàng ngày. Vào mỗi buổi sáng thức dậy, các bậc phụ huynh có thể giúp trẻ mở khẩu hình bằng cách nói “A”, “O”, “Ơ” để các hoạt động cơ miệng được hoạt động hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, để có thể gia tăng sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận phát âm như lưỡi, miệng, hàm thì trẻ cũng nên được hướng dẫn thực hiện các bài tập như:

• Thổi: Ba mẹ có thể cho trẻ thổi sáo, thổi bong bóng, sử dụng ống hút để thổi giấy vụn, bông gòn,….
• Hút: Nên cho trẻ sử dụng ống hút để uống nước để gia tăng độ mềm và linh hoạt của vòm miệng, lưỡi.
• Bài tập đánh răng: Đây không chỉ là hoạt động giúp cho trẻ ý thức hơn về cách vệ sinh răng miệng, giữ cho răng luôn trắng sáng và chắc khỏe mà còn giúp gia tăng được sự nhận biết xúc giác của bộ phận môi.
• Hít thở sâu: Ba mẹ cần hướng dẫn cho con cách hít thở sâu đúng cách, bài tập này hỗ trợ rất nhiều trong việc điều khiển phát âm.
• Bài tập nhai: Để hỗ trợ gia tăng các vận động của môi, lưỡi thì phụ huynh cũng cần chú ý nhiều hơn đến chế độ ăn uống hàng ngày của trẻ nhỏ. ba mẹ nên hướng dẫn cho con cách đưa thức ăn vào giữa 2 hàm và nhai khi ăn. Ngoài ra, cũng tùy vào độ tuổi của trẻ mà ba mẹ nên cân nhắc đến việc cho trẻ ăn kèm các thức ăn cứng như hoa quả, rau xanh, trái cây để hoạt động của cơ miệng, răng, hàm được linh hoạt hơn.

2. Bài tập luyện phát âm cho trẻ nói ngọng

Để cải thiện tốt tình trạng nói ngọng của nhiều trẻ nhỏ, các bậc phụ huynh cũng cần chú ý đến việc rèn luyện và điều chỉnh phát âm, dạy cho trẻ cách phát âm chuẩn xác nhất. Quá trình này đòi hỏi sự kiên trì, nhẫn nại của ba mẹ mới có thể giúp trẻ cải thiện hiệu quả hơn.

Đối với những trẻ nói ngọng, ba mẹ cần bắt đầu bằng những phát âm đơn để trẻ có thể dễ dàng thực hiện và bắt chước theo. Phụ huynh nên làm mẫu cho trẻ và đọc lại vài lần về từ đơn mà mình muốn điều chỉnh cho con, sau đó yêu cầu con nói lại theo những gì đã hướng dẫn.

Lúc này cần phải ngồi ngang tầm mắt của trẻ, sao cho trẻ có thể vừa lắng nghe vừa quan sát được khẩu hình miệng của ba mẹ. Bạn cần phải phát âm một cách chuẩn xác nhất, khẩu hình miệng, lưỡi cũng cần phải thật rõ ràng để trẻ có thể bắt chước một cách cụ thể, chính xác.

Sau khi trẻ đã có thể rèn luyện tốt về cách phát âm đơn thì hãy nâng mức độ khó thành các phát âm ghép với những từ phức tạp hơn. Tuy nhiên, ở bước chuyển đổi này, trẻ nhỏ có thể gặp phải nhiều khó khăn trong việc tiếp thu và thực hành nên ba mẹ cần phải thực hiện chậm rãi để trẻ quan sát rõ hơn.

Cụ thể một số bài tập phát âm chữa nói ngọng cho trẻ mà các bậc phụ huynh có thể hướng dẫn cho trẻ tại nhà như:

• Khi nói “A” hãy chỉ cho trẻ cách mở to miệng.
• Đối với phát âm “O” thì trẻ cần phải tròn miệng
• Hoặc đối với âm “E” thì phần lưỡi sẽ được đưa ra phía trước, miệng sẽ nhành sang hai phía.

3. Bài tập đọc thơ cho trẻ nói ngọng

Đối với những tình trạng trẻ từ 2 đến 5 tuổi nói ngọng, các bậc phụ huynh có thể hỗ trợ trẻ cải thiện bằng cách sưu tầm nhiều bài thơ và hướng dẫn cho trẻ cách đọc. Các bài thơ, bài đồng dao với từ ngữ vui nhộn, dễ nhớ sẽ kích thích nhu cầu được nói và học nói của trẻ nhỏ.

Khi trẻ đọc thơ, ba mẹ cũng cần chú ý lắng nghe để có thể kịp thời phát hiện và điều chỉnh lỗi phát âm sai của trẻ nhỏ. Đồng thời hãy hướng dẫn trẻ cách nói chuẩn, yêu cầu trẻ lặp đi lặp lại nhiều lần để có thể quen dần với cách phát âm đúng.

Ngoài thơ ca thì việc cho trẻ tiếp xúc với âm nhạc và tập tành hát theo ca từ của những bài nhạc yêu thích cũng là một trong các cách hiệu quả để trẻ nói ngọng cải thiện tình trạng phát âm. Ba mẹ hãy cho con nghe những bài hát có nội dung đơn giản, phát âm chuẩn để trẻ có thể học hỏi và bắt chước chính xác hơn.

4. Bài tập bắt chước tiếng kêu động vật

Bằng cách quan sát và bắt chước tiếng kêu của những loài động vật quen thuộc xung quanh cuộc sống cũng giúp cho trẻ nhỏ cải thiện tốt về tình trạng nói ngọng, hỗ trợ điều chỉnh phát âm hiệu quả ngay tại nhà. Bên cạnh đó, trẻ nhỏ thường rất tò mò và muốn khám phá về những thứ xảy ra xung quanh đời sống nên việc áp dụng bài tập tiếng kêu động vật vừa giúp trẻ cải thiện phát âm, vừa là trò chơi để trẻ thư giãn thoải mái.

Cách thực hiện bài tập này cũng rất đơn giản và các bậc phụ huynh có thể linh hoạt điều chỉnh cách tập luyện tùy thuộc vào hoàn cảnh, sở thích, nhu cầu của mỗi trẻ nhỏ. Trong những buổi trò chuyện và vui chơi cùng trẻ, ba mẹ có thể dễ dàng lồng ghép vào các tiếng kêu động vật để trẻ có thêm hứng thú và bắt chước hiệu quả hơn.

Hãy dạy cho con về những tiếng kêu của các loại động vật, bắt nguồn từ những con vật quen thuộc như chó, mèo, vịt, gà và dần mở rộng kiến thức của con bằng các loài động vật khác. Ba mẹ cũng có thể đầu tư mua những quyển sách có phát ra âm thanh về thế giới động vật để con vừa học vừa khám phá.

5. Dạy trẻ nói ngọng bằng bài tập nói trước gương

Để có thể giúp con cải thiện tốt tình trạng nói ngọng của mình, bước đầu tiên cần phải thực hiện đó chính là giúp trẻ biết được những lỗi sai trong phát âm và cách dùng ngôn ngữ của chính mình. Để thực hiện được điều này, các bậc phụ huynh có thể cho con nói chuyện trước gương để con dễ dàng quan sát được khẩu hình miệng và cách phát âm của bản thân.

Cả ba mẹ và trẻ cũng cần tham gia vào bài tập này, ba mẹ cần là người làm mẫu cho con về các âm thanh mà trẻ cần phải chỉnh sửa, sau đó trẻ sẽ quan sát và thực hiện theo. Ngay cả khi không có sự hỗ trợ của người thân, trẻ nhỏ vẫn có thể dễ dàng quan sát cách phát âm của mình khi đứng trước gương và cố gắng để thay đổi, điều chỉnh tốt hơn.

Có thể bạn quan tâm: Trẻ 5 tuổi vẫn nói ngọng: Nguyên nhân và cách chữa cho bé

Một vài lưu ý khi áp dụng bài tập chữa nói ngọng cho trẻ tại nhà

Trẻ nói ngọng cần được can thiệp ở giai đoạn sớm để trẻ có thêm nhiều cơ hội điều chỉnh và phát triển ngôn ngữ hiệu quả hơn. Đặc biệt là những trẻ từ 2 đến 5 tuổi cần phải được quan tâm và hỗ trợ, thúc đẩy giao tiếp hiệu quả để góp phần giúp trẻ nhỏ phát triển về mọi mặt đời sống.

Hiện nay có rất nhiều các phương pháp hỗ trợ can thiệp sớm cho trẻ nói ngọng, giúp trẻ khắc phục tốt các tình trạng phát âm sai để giao tiếp linh hoạt hơn, tạo điều kiện để trẻ học tập, nâng cao chất lượng đời sống. Việc áp dụng các bài tập chữa nói ngọng cho trẻ có thể được thực hiện ở nhiều môi trường, hoàn cảnh khác nhau nhưng để phương pháp này mang lại hiệu quả như mong đợi thì các bậc phụ huynh cũng cần lưu ý một số vấn đề sau đây:

• Tùy vào độ tuổi, nguyên nhân và mức độ đáp ứng của mỗi trẻ nhỏ mà các bậc phụ huynh nên cân nhắc lựa chọn, áp dụng các bài tập chữa nói ngọng cho trẻ hiệu quả, phù hợp.
• Thời gian của các buổi tập chữa ngọng cần phải ngắn để đảm bảo sự tập trung của trẻ, tránh tình trạng khiến trẻ cảm thấy chán nản, không đáp ứng tốt các yêu cầu. Theo đó, cần kiên trì tập luyện mỗi ngày, thời gian tập luyện của mỗi buổi chỉ nên kéo dài khoảng 2 đến 5 phút và tập nhiều lần trong ngày.
• Ba mẹ cần phải có sự kiên trì, bình tĩnh trong các tình huống để hỗ trợ trẻ một cách tốt nhất. Đôi khi trẻ sẽ không đáp ứng và thực hiện đúng theo yêu cầu của bài tập, lúc này phụ huynh cần nhẹ nhàng phân tích hoặc tìm kiếm cho trẻ một hoạt động khác để giúp trẻ thư giãn. Quá trình chữa ngọng cần phải kiên trì trong thời gian kéo dài, đừng nên bắt ép trẻ phải tập luyện quá sức.
• Luôn cổ vũ và động viên tinh thần cho trẻ, dành cho trẻ nhiều lời khen khi trẻ có thể nói được chính xác một từ ngữ nào đó hoặc thay đổi được cách phát âm sai trước đó.
• Phụ huynh cần thường xuyên trò chuyện, chia sẻ với trẻ nhiều hơn để con hiểu rõ về vai trò của việc sử dụng ngôn ngữ đúng đắn, thúc đẩy nhu cầu được tương tác nhiều hơn ở trẻ.
• Khi áp dụng các bài tập cho trẻ nói ngọng, phụ huynh tuyệt đối không được nhại lại lời nói của trẻ, không cười chê hay chỉ trích giọng nói của trẻ. Khi nhận thấy trẻ nói sai, hãy chỉ ra lỗi sai cho trẻ, hướng dẫn trẻ cách nói đúng để trẻ điều chỉnh tốt hơn.
• Tạo cho trẻ không khí thoải mái để vừa học tập, vừa vui chơi, nhờ đó mà trẻ có thể dễ dàng tiếp thu và cải thiện hiệu quả hơn.

Trên đây là một số chia sẻ về các bài tập chữa nói ngọng cho trẻ mà các bậc phụ huynh có thể tham khảo và áp dụng ngay tại nhà cho trẻ. Nếu có thể áp dụng trong giai đoạn sớm và kiên trì lâu dài sẽ giúp trẻ mau chóng cải thiện được các phát âm sai của mình, từ đó giao tiếp, phát triển ngôn ngữ hiệu quả, linh hoạt hơn.

Có thể bạn quan tâm:

• Trẻ nói nhiều nhưng không rõ liệu có bất thường? Phải làm sao?
• Các bài tập cho trẻ chậm nói mẹ nên hướng dẫn bé hằng ngày
• Trẻ bị dính thắng lưỡi chậm nói: Biểu hiện và cách can thiệp
• Bé lười tập nói mẹ cần làm gì để kích thích trẻ nói nhiều hơn