Rối loạn ngôn ngữ ở người lớn: Nguyên nhân và cách can thiệp

Rối loạn ngôn ngữ ở người lớn là tình trạng liên quan đến não bộ khiến người ở độ tuổi này khó thể hiện bản thân hoặc hiểu rõ thông điệp đang được nói với mình. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo người bệnh khắc phục những thiếu sót về ngôn ngữ kể trên càng sớm càng tốt.

Rối loạn ngôn ngữ ở người lớn là gì?

Rối loạn ngôn ngữ là một phần của nhóm chẩn đoán gọi là rối loạn giao tiếp, trong đó một người gặp khó khăn trong việc hiểu và diễn đạt. Người bị suy giảm ngôn ngữ gặp khó khăn trong việc hiểu và sử dụng ngôn ngữ nói, chữ viết hoặc hệ thống ký hiệu khác.

Có hai dạng rối loạn ngôn ngữ cơ bản là diễn đạt và tiếp thu. Những người mắc chứng rối loạn ngôn ngữ diễn đạt thường gặp khó khăn trong việc diễn đạt suy nghĩ của mình bằng lời nói. Mặt khác, rối loạn ngôn ngữ tiếp nhận ảnh hưởng đến khả năng nghe và hiểu ngôn ngữ của một người. Và người bệnh có thể gặp khó khăn với cả kỹ năng ngôn ngữ diễn đạt và tiếp thu hoặc chỉ với một trong hai.

Biểu hiện của rối loạn ngôn ngữ ở người lớn

Bất kể rối loạn ngôn ngữ phát triển như thế nào, các triệu chứng của chứng rối loạn này ở người lớn nhìn chung giống nhau.

1. Biểu hiện ở nhà

Những thách thức trong việc xử lý rối loạn ngôn ngữ có thể sẽ cản trở mối quan hệ gia đình và thậm chí có thể gây ra tranh cãi hoặc hiểu lầm. Các triệu chứng có thể bao gồm:

Rối loạn ngôn ngữ biểu cảm

• Khó tìm được từ chính xác để nói, ngay cả đối với những từ thường được sử dụng.
• Thay thế các từ liên quan, ngay cả khi chúng không có nghĩa giống nhau.
• Thường xuyên sử dụng các từ bịa đặt khi không thể nói ra từ chính xác.
• Thường nói những câu vô nghĩa.
• Quên các từ hoặc nói chúng không theo thứ tự.
• Sử dụng sai thành ngữ hoặc nói sai.

Rối loạn ngôn ngữ tiếp nhận

• Không hiểu những câu chuyện cười hay hiểu mọi thứ theo đúng nghĩa đen.
• Khó tập trung vào điều ai đó đang nói, đặc biệt nếu có tiếng ồn xung quanh như tivi.
• Thường có vẻ không quan tâm đến các cuộc trò chuyện, ngay cả với bạn bè hoặc người thân.
• Không thể trả lời câu hỏi về những gì vừa được thảo luận.

2. Biểu hiện tại nơi làm việc

Đối với người ở độ tuổi trưởng thành, những biểu hiện của chứng rối loạn ngôn ngữ có thể là:

Rối loạn ngôn ngữ biểu cảm

• Lo lắng về việc phải nói trước đám đông hoặc thuyết trình.
• Khó trả lời câu hỏi trực tiếp từ cấp trên ngay cả khi biết câu trả lời.
• Cố gắng để theo kịp các cuộc tán gẫu ở văn phòng.
• Không nắm vững thuật ngữ nơi làm việc, thường xuyên nói sai từ trong các tình huống liên quan đến công việc.

Rối loạn ngôn ngữ tiếp nhận

• Không thể theo kịp cuộc họp, đặc biệt nếu đang có nhiều người thảo luận.
• Hiểu sai cuộc trò chuyện thân thiện thành thô lỗ hoặc khó hiểu.
• Không thể trả lời các câu hỏi trong cuộc họp.
• Gặp rắc rối khi làm theo hướng dẫn với quá nhiều bước.
• Chỉ thích nhận công việc qua email.

Đâu là nguyên nhân gây ra rối loạn ngôn ngữ ở người lớn?

Rối loạn ngôn ngữ ở người lớn có thể được gây ra bởi một loạt các nguyên nhân, bao gồm:

• Bệnh lý não: Các vấn đề bệnh lý như đột quỵ, bệnh Alzheimer, bệnh Parkinson và các loại khác của bệnh lý não có thể gây ra rối loạn ngôn ngữ bằng cách ảnh hưởng đến các khu vực não liên quan đến ngôn ngữ và giao tiếp.
• Chấn thương não: Chấn thương não do tai nạn, va đập hoặc các hoạt động thể thao có thể gây ra tổn thương cho khu vực não liên quan đến ngôn ngữ, dẫn đến rối loạn ngôn ngữ.
• Bệnh lý thần kinh: Các bệnh như bệnh đa chứng, bệnh ALS (bệnh Lou Gehrig), bệnh Huntington và các bệnh lý thần kinh khác có thể ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp của cá nhân.
• Bệnh lý tâm thần: Một số rối loạn tâm thần như chứng tăng động giảm chú ý (ADHD), rối loạn tự kỷ và các rối loạn tâm thần khác có thể gây ra khó khăn trong việc giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ một cách hiệu quả.
• Yếu tố di truyền: Mặc dù các nhà nghiên cứu không biết nguyên nhân chính xác của rối loạn ngôn ngữ ở người lớn nhưng dường như nó có mối liên hệ với di truyền. Khoảng 40% trường hợp có mối liên hệ di truyền trong gia đình dễ mắc chứng bệnh này.
• Các yếu tố xã hội và môi trường: Môi trường lạc hậu, thiếu kiến thức về ngôn ngữ, hoặc thiếu giao tiếp từ khi còn nhỏ cũng có thể gây ra rối loạn ngôn ngữ ở người lớn.

Cách can thiệp hiệu quả rối loạn ngôn ngữ ở người lớn

Tùy vào tình trạng rối loạn ngôn ngữ của mỗi người trưởng thành mà gia đình, các chuyên gia, bạn bè và xã hội hỗ trợ giúp người bệnh đưa ra sự lựa chọn phù hợp về các phương pháp can thiệp.

1. Hỗ trợ nơi công sở

Nếu nhân viên bị rối loạn ngôn ngữ, cấp trên hoặc quản lý có thể hỗ trợ bằng cách cung cấp các biện pháp ngay tại công sở, bao gồm:

• Thông báo trước lịch họp: Nhận trước lịch trình cuộc họp sẽ giúp người bệnh chuẩn bị tinh thần và tránh cảm giác choáng ngợp trước câu hỏi từ cấp trên.
• Đưa ra thông báo khi nhân viên sắp được yêu cầu phát biểu: Nếu nhân viên cần thuyết trình, hãy yêu cầu sếp cảnh báo trước để bản thân có thể chuẩn bị và lường trước mọi câu hỏi có thể xảy đến với mình
• Cho phép trả lời bằng văn bản thay lời nói: Bất cứ khi nào có thể, hãy yêu cầu cấp trên hoặc quản lý gửi câu hỏi qua email để bạn có thể soạn một câu trả lời đã được suy nghĩ kỹ lưỡng.

2. Hợp tác với các chuyên gia

Hợp tác với các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe như bác sĩ, y tá, nhà trị liệu, nhân viên xã hội,….. để giải quyết mọi vấn đề hoặc mối quan ngại về rối loạn ngôn ngữ. Các chuyên gia chẩn đoán, điều trị hoặc hỗ trợ người mắc chứng rối loạn ngôn ngữ bằng lời khuyên và hướng dẫn chuyên môn cũng như theo dõi hiệu suất và sự cải thiện của người bệnh.

Hợp tác với các chuyên gia có thể giúp đảm bảo rằng người mắc chứng rối loạn ngôn ngữ nhận được sự chăm sóc toàn diện, đáp ứng mọi nhu cầu đa dạng của bệnh nhân cũng như giúp người bệnh đạt được sức khỏe và tinh thần tối ưu.

3. Hỗ trợ từ cơ sở chăm sóc sức khỏe

Chiến lược hiệu quả nhất dành cho người lớn bị rối loạn ngôn ngữ tại các cơ sở chăm sóc sức khỏe là sử dụng giao tiếp đa phương thức như: lời nói, cử chỉ, chữ viết, hình vẽ, hình ảnh, ký hiệu hoặc thiết bị để truyền tải – tiếp nhận thông tin. Giao tiếp đa phương thức có thể gia tăng sự gắn kết và tham gia của người mắc chứng rối loạn ngôn ngữ.

Đồng thời sử dụng ngôn ngữ đơn giản, rõ ràng và ngắn gọn, tránh tiếng lóng hoặc thành ngữ và chia nhỏ thông tin phức tạp để dễ kiểm soát hơn. Đơn giản hóa và lặp lại thông điệp có thể giúp giảm tải nhu cầu xử lý của người mắc rối loạn ngôn ngữ, cải thiện sự chú ý, đảm bảo người bệnh hiểu và ghi nhớ các chi tiết quan trọng.

4. Sử dụng công cụ hỗ trợ

Triển khai sử dụng nhiều công cụ hỗ trợ giao tiếp khác nhau như tranh, sách giao tiếp hoặc thiết bị điện tử có thể giúp bệnh nhân bày tỏ nhu cầu và sở thích của mình một cách hiệu quả hơn. Điều này còn đặc biệt áp dụng đối với những người bị suy giảm ngôn ngữ nghiêm trọng.

Rối loạn ngôn ngữ ở người lớn là một tình trạng liên quan đến não khiến người ở độ tuổi trưởng thành khó diễn đạt ngôn ngữ hoặc hiểu những điều đang được nói đến. Nếu nhận thấy bản thân hoặc người thân có dấu hiệu của chứng bệnh này và cần cải thiện về kỹ năng ngôn ngữ, hãy bắt đầu trị liệu càng sớm càng tốt.

Có thể bạn quan tâm:

• Rối loạn ngôn ngữ ở trẻ: Nguyên nhân, biểu hiện và cách can thiệp
• Rối loạn cư xử (CD) là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách điều trị
• Rối Loạn Hành Vi Là Gì? Nguyên Nhân, Biểu Hiện Và Hướng Điều Trị