Trầm Cảm Gây Rối Loạn Chức Năng Tình Dục

Trầm cảm là “thủ phạm” gây ra các rối loạn tình dục ở cả nam và nữ giới. Tình trạng này ảnh hưởng đáng kể đến đời sống tình dục và “vô tình” khiến cho chứng trầm cảm tiến triển nặng hơn.

Các rối loạn chức năng tình dục ở bệnh nhân trầm cảm

Trầm cảm là một dạng rối loạn cảm xúc phổ biến với tỷ lệ bệnh nhân chiếm 5 – 6% dân số thế giới. Bệnh lý này đặc trưng bởi cảm xúc giảm thấp trong một thời gian dài (ít nhất 6 tháng). Cường độ cảm xúc giảm dẫn đến khí sắc trầm buồn, u uất, bi quan, chán nản, mất đi hứng thú và sự quan tâm.

Ngoài những biểu hiện về mặt cảm xúc, bệnh nhân trầm cảm còn phải đối mặt với triệu chứng thể chất, trong đó rối loạn chức năng tình dục là tình trạng khá phổ biến. Các triệu chứng của bệnh trầm cảm khởi phát và tiến triển từ từ. Thông thường, rối loạn chức năng tình dục không xuất hiện trong giai đoạn đầu mà thường khởi phát sau một thời gian bệnh bùng phát.

Trầm cảm không chỉ ức chế về mặt cảm xúc mà còn gây ức chế tư duy (nhận thức) và hành vi. Do đó, bệnh nhân sẽ gặp phải một loạt các triệu chứng tâm thần và thể chất. Nếu không được điều trị, bệnh nhân có thể mất hoàn toàn khả năng lao động, khó khăn để duy trì các hoạt động sinh hoạt thường ngày và đôi khi thôi thúc hành vi tự sát.

Rối loạn chức năng tình dục vừa được xem là biểu hiện vừa được cho là ảnh hưởng của trầm cảm đối với sức khỏe. Tình trạng này có thể gặp ở cả nam và nữ giới nhưng triệu chứng thường rõ rệt hơn ở nam giới. Dưới đây là các rối loạn chức năng tình dục thường gặp ở bệnh nhân trầm cảm:

1. Giảm ham muốn

Giảm ham muốn là tình trạng phổ biến nhất ở bệnh nhân trầm cảm. Người mắc chứng bệnh này thường mất đi sự hứng thú và quan tâm với mọi thứ xung quanh, bao gồm cả tình dục và những sở thích trước đây. Vì không còn hứng thú nên bệnh nhân thường không có ham muốn và nhu cầu tình dục giảm dần theo thời gian.

Cả nam và nữ giới đều gặp phải tình trạng giảm ham muốn tình dục. Vì không có ham muốn nên bệnh nhân hầu như không quan hệ tình dục trong một thời gian dài. Một số người chỉ quan hệ để thỏa mãn bạn tình nhưng bản thân hoàn toàn không có hứng thú hay khoái cảm.

2. Xuất tinh sớm

Xuất tinh sớm là dạng rối loạn chức năng tình dục thường gặp ở nam giới. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh lý này và trầm cảm là nguyên nhân rất ít người chú ý đến. Trầm cảm khiến cho tinh thần căng thẳng và bị ức chế, từ đó dẫn đến sự nhạy cảm quá mức khi “ân ái” và kết quả là phóng tinh sớm hơn mong muốn.

Nam giới có thể gặp phải tình trạng xuất tinh sớm một vài lần do stress, căng thẳng, mất ngủ và cơ thể suy nhược. Tuy nhiên, nếu tình trạng lặp đi lặp lại, xuất tinh sớm sẽ được xác định là bệnh lý thay vì phản ứng sinh lý thông thường.

Xuất tinh sớm và trầm cảm là hai vấn đề sức khỏe có mối liên hệ chặt chẽ. Trầm cảm làm gia tăng nguy cơ xuất tinh sớm và các rối loạn xuất tinh khác. Thường xuyên xuất tinh sớm sẽ khiến nam giới trở nên lo lắng, căng thẳng, trầm cảm và thiếu tự tin trước bạn tình. Vì vậy, những rối loạn chức năng tình dục do trầm cảm gây ra không chỉ ảnh hưởng đến đời sống vợ chồng mà còn gia tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh.

3. Rối loạn cương dương

Ngoài xuất tinh sớm, bệnh nhân trầm cảm còn có thể gặp phải tình trạng rối loạn cương dương. Tình trạng này được xác định khi dương vật khó cương cứng hoặc không thể cương dương. Một số trường hợp vẫn có thể cương cứng khi có ham muốn nhưng không thể duy trì độ cương lâu dài để hoàn tất cuộc giao hợp.

Rối loạn cương dương có thể đi kèm với xuất tinh sớm và giảm ham muốn khiến cho đời sống tình dục của bệnh nhân giảm thấp. Ngoài ra, những rối loạn chức năng tình dục này còn khiến bệnh nhân gia tăng các cảm xúc tiêu cực và trở nên u uất, thiếu tự tin.

4. Rối loạn cực khoái

Bệnh nhân trầm cảm thường gặp phải tình trạng đau mãn tính như đau ngực, đau đầu, đau vai gáy do rối loạn chức năng của các cơ quan trong cơ thể. Những rối loạn này có thể dẫn đến tình trạng rối loạn cực khoái. Cực khoái (khoái cảm) là cảm giác phấn kích, hứng thú và thỏa mãn được sản sinh trong quá trình quan hệ tình dục.

Tuy nhiên, trầm cảm khiến cho bệnh nhân không có khoái cảm, giảm cực khoái và thậm chí đau khi quan hệ tình dục. Rối loạn cực khoái ảnh hưởng đáng kể đến đời sống tình dục và khiến bệnh nhân ít nghĩ về chuyện “giường chiếu”. Về lâu dài, người bệnh mất hoàn toàn hứng thú và né tránh gần gũi với bạn tình.

Vì sao trầm cảm gây rối loạn chức năng tình dục?

Trầm cảm là một dạng rối loạn tâm thần nên nhiều người cho rằng, bệnh lý này chỉ gây ra các triệu chứng về mặt cảm xúc. Tuy nhiên trên thực tế, trầm cảm ảnh hưởng đến toàn bộ các cơ quan trong cơ thể. Đây cũng là lý do bệnh nhân sẽ phải đối mặt với rối loạn chức năng tình dục và một loạt các vấn đề sức khỏe thể chất.

Theo các bác sĩ Tâm thần, tình trạng rối loạn chức năng tình dục ở bệnh nhân trầm cảm bắt nguồn từ những nguyên nhân sau:

1. Do giảm nồng độ serotonin

Trầm cảm là bệnh lý có căn nguyên và cơ chế bệnh sinh phức tạp. Mặc dù có nhiều điểm chưa rõ ràng nhưng chuyên gia nhận thấy, người mắc chứng bệnh này có hiện tượng giảm serotonin ở khe synap. Serotonin là chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng giảm những cảm xúc tiêu cực, tạo sự lạc quan, vui vẻ, phấn khích và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Nồng độ serotonin giảm thấp đồng nghĩa với việc những cảm xúc tiêu cực tăng cao. Do đó, bệnh nhân trầm cảm thường rơi vào trạng thái lo lắng, buồn rầu, u uất, bi quan và chán nản trong một thời gian dài. Những cảm xúc này khiến bệnh nhân mất đi sự quan tâm và hứng thú với mọi thứ – bao gồm cả tình dục.

Ngoài ra, nồng độ serotonin giảm thấp cũng làm gia tăng sự lo lắng và thiếu tự tin khi quan hệ. Điều này khiến cho nam giới khó cương dương và có khả năng gặp phải tình trạng xuất tinh sớm. Đây cũng là lý do thuốc chống trầm cảm đôi khi được sử dụng để điều trị các rối loạn xuất tinh.

2. Do mất ngủ, cơ thể suy nhược

Ngoài những ảnh hưởng về mặt cảm xúc, bệnh nhân trầm cảm còn gặp phải tình trạng mất ngủ, ăn uống kém, chán ăn do giảm serotonin và rối loạn các chất dẫn truyền thần kinh. Tình trạng này kéo dài khiến bệnh nhân suy nhược, uể oải và mệt mỏi.

Sức khỏe thể chất ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu và khả năng tình dục. Sức khỏe tốt sẽ giúp gia tăng ham muốn và tăng khoái cảm khi “ân ái”. Ngược lại, tình trạng suy nhược và mệt mỏi sẽ khiến cả nam lẫn nữ giới giảm nhu cầu.

3. Tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm

Thuốc chống trầm cảm là nhóm thuốc chính trong điều trị bệnh trầm cảm, rối loạn lo âu và các rối loạn tâm thần khác. Nhóm thuốc này tác động trực tiếp đến não bộ nhằm tăng nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh – đặc biệt là serotonin. Mặc dù mang lại hiệu quả cao trong điều trị và quản lý bệnh nhưng thuốc chống trầm cảm cũng tiềm ẩn không ít rủi ro.

Nhóm thuốc này gây ra nhiều tác dụng phụ với mức độ khác nhau. Trong đó, phần lớn nam giới đều phải đối mặt với các rối loạn chức năng tình dục như giảm ham muốn, khó cương dương, khó xuất tinh, xuất tinh sớm,… Nữ giới cũng có thể gặp phải một số vấn đề khi dùng thuốc chống trầm cảm như khô hạn, giảm ham muốn, khó chịu và đau rát khi quan hệ.

Tất cả các loại thuốc chống trầm cảm đều ảnh hưởng đến chức năng tình dục. Trong đó, Fluoxetin và Amitriptylin gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Tuy nhiên, hai loại thuốc này có giá thành rẻ, hiệu quả cao và ít gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng nên vẫn là lựa chọn đầu tay.

Ngoài thuốc chống trầm cảm, các loại thuốc được dùng kết hợp như thuốc điều chỉnh khí sắc và thuốc giải lo âu (thuốc an thần) cũng là nguyên nhân gây rối loạn chức năng tình dục ở bệnh nhân trầm cảm.

Cách cải thiện rối loạn chức năng tình dục do trầm cảm

Rối loạn chức năng tình dục ảnh hưởng nhiều đến đời sống vợ chồng và có thể gia tăng nguy cơ vô sinh – hiếm muộn. Ở bệnh nhân trầm cảm, các vấn đề này còn gia tăng các cảm xúc tiêu cực và khiến bệnh nhân u uất, tự ti, giảm lòng tự trọng,… Chính vì vậy, cải thiện các rối loạn tình dục ở bệnh nhân trầm cảm là điều vô cùng cần thiết.

Vì căn nguyên bệnh liên quan đến tâm lý nên lựa chọn đầu tiên là trị liệu tâm lý. Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần sử dụng thuốc và thực hiện thêm các biện pháp tự chăm sóc để đạt kết quả tốt nhất.

Các biện pháp cải thiện rối loạn chức năng tình dục do trầm cảm:

1. Liệu pháp tâm lý

Liệu pháp tâm lý là phương pháp mang lại hiệu quả cao trong trường hợp trầm cảm gây rối loạn chức năng tình dục. Thực hiện, đây cũng là phương pháp chính trong điều trị trầm cảm và các rối loạn tâm thần. Phương pháp này giúp điều chỉnh suy nghĩ, hành vi và hỗ trợ bệnh nhân giải tỏa cảm xúc.

Thông qua trị liệu tâm lý, chuyên gia sẽ giúp người bệnh gia tăng các cảm xúc tích cực, lấy lại sự tự tin và quan tâm hơn với mọi thứ xung quanh. Khi cảm xúc được nâng cao, bệnh nhân sẽ phục hồi ham muốn và khả năng tình dục.

Ngoài ra, chuyên gia cũng sẽ giúp bệnh nhân ý thức được những lợi ích của việc quan hệ tình dục an toàn. Từ đó giúp người bệnh xây dựng đời sống tình dục lành mạnh và hòa hợp hơn với bạn đời. Để mang lại kết quả tốt nhất, cả hai nên trị liệu cùng nhau.

2. Sử dụng thuốc điều trị

Ngoài liệu pháp tâm lý, bệnh nhân cũng sẽ được chỉ định một số loại thuốc để cải thiện rối loạn chức năng tình dục. Tùy vào tình trạng cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc sau:

• Các loại thuốc bôi, xịt gây tê để ngăn xuất tinh sớm
• Thuốc giảm đau gây nghiện (Tramadol) giúp tăng khoái cảm và phòng ngừa tình trạng xuất tinh sớm
• Thuốc ức chế PDE-5 được dùng cho trường hợp rối loạn cương dương
• Các viên uống, TPCN chứa Ginkgo biloba (lá bạch quả), nhung hươu, nhục thung dung, dâm dương hoắc, hàu,… được sử dụng để cải thiện sức khỏe tình dục và giảm tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm.

Với những trường hợp bị rối loạn chức năng tình dục nghiêm trọng, bác sĩ sẽ thay thế thuốc nếu cần thiết.

3. Các biện pháp tự cải thiện

Bên cạnh các phương pháp y tế, bệnh nhân trầm cảm cũng có thể thực hiện các biện pháp tại nhà để phục hồi sức khỏe sinh lý. Tuy nhiên, trầm cảm sẽ khiến bệnh nhân mất đi động lực và bi quan nên rất cần sự hỗ trợ của bạn đời.

Các biện pháp tự cải thiện rối loạn chức năng tình dục ở bệnh nhân trầm cảm:

• Thực hiện các bài tập Kegel để tăng sức mạnh cho cơ vùng sàn chậu. Các bài tập này đã được chứng minh giúp cải thiện khả năng tình dục ở cả nam và nữ giới, trong đó đặc biệt có hiệu quả với nam giới bị xuất tinh sớm và rối loạn cương dương.
• Bổ sung các loại thực phẩm tốt cho sức khỏe tình dục như hàu, các loại cá, hải sản, đậu, hạt, trứng, rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế món ăn chứa nhiều dầu mỡ, gia vị và tránh đồ uống chứa cồn.
• Không dùng chất gây nghiện và tránh hút thuốc lá.
• Đảm bảo ngủ đủ giấc và nên thực hiện các biện pháp cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Tập thể dục là cách cải thiện các rối loạn tình dục hiệu quả. Vì vậy, bệnh nhân trầm cảm nên tập luyện từ 30 – 45 phút mỗi ngày. Không chỉ tốt cho sức khỏe sinh lý, hoạt động thể chất còn giúp tăng serotonin tự nhiên và hỗ trợ nâng cao tâm trạng.
• Không nên làm việc quá mức, đồng thời cần dành thời gian nghỉ ngơi và thư giãn để giải tỏa căng thẳng.
• Có thể thực hiện các liệu pháp thư giãn như massage, ngâm chân với nước ấm, uống trà thảo mộc, dùng tinh dầu thư giãn đầu óc,… Khi tâm trạng được cải thiện, sức khỏe tình dục sẽ được phục hồi đáng kể.

Trầm cảm là nguyên nhân gây rối loạn chức năng tình dục ở cả nam và nữ giới. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến đời sống vợ chồng mà còn khiến chứng trầm cảm tiến triển nặng hơn. Do đó, bản thân bệnh nhân cần chia sẻ với bạn đời để được thấu hiểu và hỗ trợ trong quá trình điều trị.

Tham khảo thêm:

• Mối liên hệ giữa lo âu, trầm cảm và các bệnh về tim mạch
• Tập Thể Dục Giúp Ngăn Ngừa Trầm Cảm Hiệu Quả
• Uống thuốc trầm cảm có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản?